Amice Collega,
De intrede van dit jaar kenmerkt zich door een daling van den levensstandaard, in tegenstelling met vorige jaren, toen wij steeds
"full speed" omhoog gingen.
Nu is dat natuurlijk een economisch verschijnsel, dat z'n vóór en tegen
heeft. Voor menig huismoeder is het een uitkomst, voor menig handelsman daarentegen een misrekening.
Ik vrees dan ook, dat niet alléén ten uwent, maar ook in ons land vele zaken
hun balans moeten doen sluiten met een verliespost. Er zijn immers al zoovele berekeningen gemaakt, die gebaseerd waren op oorlogswinsten, dat de snelle daling
-die even onverwacht als radicaal is- daar danig roet in het eten werpt en de hooge borst, die menigeen bij het begin van het vorige jaar toonde, is reeds vervangen door een meer deemoedige houding bij de gedachte aan de verliezen, die geleden zijn.
Gelukkig bemerken wij daar niet zoo veel van. Grootspeculanten zijn er onder onze leden niet, hoewel in de groote steden nog wel een enkele zucht onder het dure Amerikaansche patentmeel, dat hij ter onzaliger ure bij een groot kwantum op levering heeft gekocht.
Maar het meerendeel gebruikt geen patenten meer, omdat de Inlandsche bloem van puike kwaliteit is.
Dus de daling, die ons bracht lage bloemprijzen en van ons vroeg lagere broodprijzen, heeft ook ons wel eenigszins overvallen, maar toch niet in die mate, dat wij er belangrijke schade door zullen lijden.
Van de zijde van het publiek wordt echter wel eens captie gemaakt op het langzaam dalen der broodprijzen, al is het niet altijd zoo intens brutaal, als een gemeenteraadslid-graanhandelaar in een onzer noordelijke provinciesteden dat durfde doen, die eenvoudigweg publiek in een locaal blad durfde schrijven van woekerprijzen en afzetterij.
Natuurlijk bleef de Bondsafdeeling aldaar het antwoord niet schuldig en wees erop
dat men maar niet zoo dadelijk bloem voor den in New-York of Chicago genoteerden prijs in huis had en.... dat er ook wat meer verdiend moet worden dan vroeger om de hooge belastingen enz
te kunnen betalen.
Dat was trouwens ook de beste manier om de lastertongen te doen zwijgen.
Publieke voorlichting is brood noodig.
Zou nu de gist ook goedkooper worden? Een begrijpelijke vraag, omdat wij weten, dat de gist uit graan wordt gefabriceerd. Nu is het natuurlijk altijd moeilijk de motieven te kennen waarom andere zaken hunne prijzen verhoogen of verlagen, maar bij deze voor de hand liggende vraag was het toch wel de moeite waard, eens te informeeren welke factoren de gistprijzen beïnvloeden.
Het bleek mij, dat twee dingen hierop vooral hun invloed laten gelden, n.l. de graan- en de spiritusprijs.
Nu is de tarweprijs wel, maar de prijs der andere granen niet zoo sterk gedaald en voor de gistbereiding worden bij voorkeur andere granen en slechts in zeer zeldzame gevallen tarwe gebruikt. Maar de hoofdzaak zit toch in den spiritusprijs.
Gist en spiritus zijn
-schrik niet, collega's geheelonthouders!- zusje en broertje.
't Gaat er mee als met het echtpaar, dat in mijn Zwitsersch huisje de rol vervult van weervoorspellers. Als het mannetje buitenstaat schuilt het vrouwtje binnen; en als omgekeerd de vrouw zich vertoont,
is de man onzichtbaar, terwijl in sommige gevallen beiden op den drempel staan.
Zoo gaat het ook met de graanproducten: Gist en Spiritus. Is er een beste prijs te maken voor de spiritus, dan kan de gist goedkoop geleverd worden; is er weinig afzet of daalt de prijs der spiritus, dan moet de gist wel meer opbrengen.
In Juni 1920 was de stemming der spiritusmarkt tamelijk hoog en vast en toen werd dan ook de gistprijsmet 10
ct verlaagd.
Nu is de graan-markt wel gedaald, maar de spiritus ook. terwijl de vooruitzichten. der spiritus
-verheug U, o collega's-drankbestrijders- niet heel schitterend zijn.
De toenemende drankbestrijding en de verhooging der accijns op het gedistilleerd zal misschien een groote vermindering brengen in
het
gebruik en zal de markt doen dalen.
Zóó bezien, geloof ik niet, dat er sprake kan zijn van
verlaging der gist-prijzen.
Uit deze gistgeschiedenis ziet ge, dat graan overal voor gebruikt kan worden.
Men verhandelt het; men bakt er broed van; men stookt er alcohol van;
maar wat ge misschien, nog: niet weet:
Men stookt er ook locomotieven mede.
Ongelooflijk, hè? En toch waar.
In Texas -Midden Amerika- zijn de steenkolen duur en daarom
stookt men de daar overal groeiende maïs. 't Brandt fel en geeft vele calorieën
warmte.
Maar wij zijn toch -en niet ten onrechte- verontwaardigd over zulk een
verspilling van het kostbaarste graan en breken ons het hoofd met verschillende
raadsels, als daar zijn:
Zoo zijn er zoo vele raadselen, ook in ons bedrijfsleven, en wordt ons arme hoofd moe van het peinzen en worden ook wij....vragensmoede!
Gelukkig dat ons bedrijf het graan verwerkt tot nut der menschheid en wij ons dus tot weldoeners der wereld moogen promoveeren.
En toch moest -en moet- de bakker altijd hangen!
Ook dat
blijft een puzzle!- Of niet.....want:
Ondanks is 's werelds loon!
NOVIOMAGUS.