samenwerken met respect voor de menselijke diversiteit
globaliseren vanuit een lokale, dynamische visie:
de wereld is van al dat leeft
1. Inleiding
2. Een zorgwekkend toekomstperspectief
3. Bemoedigende aspecten:
4. De harmonische samenleving staat onder druk
5. Versnellingen in de menselijke vermogens
6. Inclusief Denken
7. Een andere tijd vraagt een ander denken
8… Een hoopgevende constatering:
9. Met dank aan de bronnen
1. Inleiding
Je kan de voortgaande ontwikkeling van het menselijk bestaan vergelijken
met een rivier die niet overal en altijd even gelijkmatig voortkabbelt, maar af
en toe stroomversnellingen, een waterval, soms zelfs een ondergronds vervolg
kent,……. en die dan weer traag door oneindige vlaktes kan stromen.
Als wij willen bekijken op welke plek van die rivier wij, mensen, nu in het
algemeen zitten, dan zullen we de ontwikkelingen van deze tijd moeten plaatsen
in de lijn van die geschiedenis. Dat geeft Inclusief Denken een historisch
perspectief.
Het mens, de soortnaam is onzijdig, bestaat zo'n 300.000 jaar (zeggen
wetenschappers) en heeft zich, de aarde verkennend, ondanks de
menselijke paradox*, ontwikkeld tot die "zij/hen/hij" nu is:
* divers in culturen wereldwijd;
* continentaal in grote verscheidenheid;
* in groeperingen karakteristiek;
* fysiek en qua bewustzijn uniek.
“Ik” is dus een bijzonder fenomeen, net als “Wij”,
“Jij en
ik”.
We hebben ons volgens de huidige, gangbare wetenschap ongeveer 2 miljoen jaar
geleden ontwikkeld vanuit "de primaten", een zoogdierenfamilie. Vanaf Homo
Habilis (de handige mens) ontwikkelden we ‘wandelvoeten’ met een grote teen. Zo
zijn we ons als Homo Erectus (de rechtop lopende) gaan onderscheiden van de
overige primaten, die hun klimvoeten met grijptenen behielden (Schooltv.nl*).
Daardoor was de grijpfunctie van onze kaken niet meer nodig; daar hadden we nu
onze handen voor vrij.
En met het verkennen van de Savanne, de uitgestrekte vlakten, groeide het
ruimtelijk inzicht.
De kaakspieren zwakten wat af, waardoor de schedel zich
makkelijker kon aanpassen aan de vergroting van de hersenen.
Het is niet uit te sluiten, dat we daardoor vuur leerden beheersen en voedsel
konden bereiden, zodat
nog meer differentiatie ontstond ten opzichte van onze medeprimaten:
Ons hersenvolume nam dus aanzienlijk toe. Daardoor werd 'instinctief reageren'
verrijkt tot 'reflexief handelen' en ontstond er 'een waaier van bewustzijn'.
Zo konden we ons een beter beeld vormen van wat iets zou kunnen worden en wat de
gevolgen daarvan konden zijn. Zo waren we in staat, effectiever te werken en te
handelen. We konden nu ook onze duim gebruiken om gereedschap te maken (Kusters*)
en dus ook wapens.
Op die manier zijn we zo’n 300.000 jaar geleden doorontwikkeld tot 'Homo Sapiens'
en zo’n 45.000 jaar geleden de wereld gaan ontdekken. Aanvankelijk in kleine
groepen, vaak competitief voor de beste plekjes onder de zon.
Uit paleontologisch onderzoek is overigens gebleken, dat deze kleine groepen ook
in veel groter verband kontakten onderhielden en bijeenkomsten wisten te
organiseren (Graeber & Wengrow*).
Toen we in de natuur door landbouw planmatiger leerden oogsten, zijn onze verre
voorouders zich wat meer gaan settelen en konden er grotere dorpen en steden
ontstaan.
Volgens veel gangbare, religieuze opvattingen is de mens geschapen door een
hogere macht.
Er is geen eenduidige opvatting over de tijd waarin dat allemaal heeft plaats
gevonden.
Maar hoe dan ook, we zitten met:
2. Een zorgwekkend toekomstperspectief
Lisa Doeland: Apocalypsofie
Doeland biedt een verhelderend perspectief op onze ecologische crisis en het
verval van de menselijke wereld. Zij daagt ons uit om kritisch na te denken over
onze keuzes en ons bewustzijn te vergroten.
Ze roept de vraag op, hoe we menswaardige kunnen uitsterven. Het doemscenario is
realiteit geworden en het niet handelen zal het einde angstwekkend versnellen.
Martin Wolf: De crisis van het democratisch kapitalisme
“Dit is een moment van grote angst en vervagende hoop. We moeten het gevaar
erkennen en nu vechten, als we de hoop nog willen omzetten in realiteit.
Als we daar niet in slagen, kan het licht van de politieke en persoonlijke
vrijheid wederom uit de wereld verdwijnen.
Het is de plicht van onze generatie, er voor te zorgen dat dit niet gebeurt. Het
heeft te lang geduurd voordat we het zagen; het staat nu recht voor onze neus.
De wereld is te diepgaand veranderd om te reageren met nostalgie. We kunnen niet
terug naar het verleden."
Wouter Kusters: Schokeffecten
Kusters stelt, dat het de verkeerde kant opgaat met de aarde en haar bewoners.
Hij geeft een scala aan verklaringen en verhalen met een vragenderwijs
geformuleerde introductie:
- Was het de neoliberalisering,
de welvaartsexplosie,
of
de industriële revolutie?
- Misschien het Europees kolonialisme
of het kapitalisme van de huidige tijd?
- Ligt de oorzaak nog verder terug:
het ontstaan van de landbouw?
- Of was de mens als fenomeen
al bij voorbaat tot falen gedoemd?
Als we de analyses werkelijk serieus zouden nemen zouden we alle CO2-uitstotende apparaten en activiteiten direct moeten opzeggen/beëindigen en
streven naar minder mobilisering, energieverbruik en krimp in plaats van groei.
Teleurstellend bij dat zorgwekkende perspectief is onder andere:
En dat, terwijl de mens de laatste eeuwen een gigantische ontwikkeling heeft doorgemaakt met zeer hoopgevende, maar evenzeer dus met angstwekkende aspecten.
Er zijn binnen de huidige, gangbare wetenschap zeer serieuze mensen die uitermate sombere perspectieven schetsen voor ons bestaan op korte termijn. En is dat niet vanwege een desastreuze uitputting van de aardse mogelijkheden (afname biodiversiteit, luchtvervuiling, opwarming met ingrijpende klimaateffecten), dan is het volgens anderen omdat er ergens een reuzekomeet op ramkoers ligt met onze planeet. We weten alleen niet hoe lang het nog duurt voordat we collectief het loodje leggen.
Maar dan zijn er nog optimistische, religieuze overtuigingen die leren dat het symptomen zijn van 'het einde der tijden', waarbij alle oprechte geloofsgenoten een eeuwig paradijs wacht.
Hoe dan ook:
Het toekomstperspectief van iedereen is zorgwekkend.
Dat geldt zowel voor de minder bedeelden,
als voor degenen die,
omringd door dienaren en een zelf verworven landgoed,
zich veilig en zelfredzaam wanen,
prima voorbereid
op barre tijden.
3. Bemoedigende aspecten:
Maar het meest hoopgevend en daarmee een basis voor het 'geloof in de wereld van
morgen' zijn:
Met als resultaat van deze eigenschappen dat wij vanaf ons bestaan als
'jager-verzamelaar' vermogens hebben om ons in toenemende mate en in een steeds
betere versnelling aan te passen en te handhaven, zodat we in staat zijn, te
anticiperen op ongunstige vooruitzichten.
In een harmonische omgeving zal iedereen dus vanuit dat principe vanzelf
opgroeien tot een gewaardeerd lid van de samenleving.
4. De harmonische samenleving staat onder druk
door:
De harmonische samenleving die in de primaire omgeving van ieder mens
uitzicht gaf op een zinvol bestaan, lijkt er niet meer te zijn, nu de menselijke
vermogens zowel in competitie als in competentie worden uitgedaagd tot over de
grenzen van het realistisch haalbare.
Daarom even een korte beschrijving van die vermogens, hun grenzen en effecten.
5. Versnellingen in de menselijke vermogens
Het voortbewegen.
Vanaf het moment dat we het dier leerde temmen en er een rijdier van
maakten, hebben we ons eeuwen lang niet sneller kunnen voortbewegen dan
plusminus 40 kilometer per uur. Ongeveer het dubbele van wat we zelf
-hardlopend- korte tijd halen/volhouden.
Maar of er nou 2 of 6 paarden voor een wagen stonden, het voertuig ging niet
harder dan het snelste paard kon lopen.
Met méér paarden kon alleen een zwaardere last vooruit worden getrokken.
De stoomtrein rond 1850 en omstreeks 1900 de auto brachten de volgende
versnelling teweeg: 100 tot 500 km/uur.
Het vliegtuig brengt ons omstreeks 1950 per uur zo'n 750 tot 1100 kilometer ver.
De raket is 20 jaar later in staat, ons 20.000 km per uur te laten space-surfen.
Dat is 6 kilometer per seconde, oftewel in twee uur een rondje aarde.
Enigszins in contrast daarmee staat het fysieke vermogen van de mens zelf: In 1986
was de tijd van de marathonloop gemiddeld 3:52 nu is dat 4:32.
“Ook bij kortere afstanden is de trend, dat er steeds langzamer gelopen wordt”,
stelt runinfo.nl. *
Het denken als rekenkracht.
Relatief kortgeleden waren we voor het maken van berekeningen nog aangewezen
op onze vingers en ons verstand. Werd het een beetje moeilijker, dan kwamen er
al gauw wat steentjes, streepjes in het zand of krassen met een scherf bij
kijken; iets later potlood en meetlint.
Met abacus of telraam was je al snel ‘rekenmeester’.
Daarbij moeten we ons realiseren, dat het begrip 'nul' als een positiewaarde in
een getallenreeks pas na 1600 ingang vond via de wis- en rekenkunde.
Het getalsbegrip werd groter, maar meer snelheid konden we niet halen, voordat
de eerste rekenformules werden bedacht. Totdat de mechanische rekenmachine, al
snel gevolgd door de computer, ‘het elektronische brein’, zijn intrede deed.
In 1954 was er een computer geconstrueerd die tot ieders verbazing 160
berekeningen per seconde kon maken. Dat lijkt nu bijzonder weinig, maar zonder
die computer zou er geen maanlanding mogelijk zijn geweest in 1969.
Nu praten we over giga-berekeningen, waardoor ingewikkelde scenario's kunnen
worden geschetst en we realiteit zelfs metaverseel kunnen beleven.
Statistisch gezien gaat de grafische lijn van het denk- en rekenvermogen tot
1950 praktisch horizontaal. Daarna schiet die lijn sterk omhoog.
We mogen echter niet vergeten, dat er veel mensen zijn, die moeite hebben met
’hoofdrekenen’.
Dankzij de smartphone is ook dat voor hen geen tijdrovend proces meer.
Het denken als verbeeldingskracht.
Doordat we deze berekeningen kunnen "bevatten", is ons denk- &
voorstellingsvermogen in staat, een virtuele werkelijkheid te componeren en te
onderhouden.
Zolang de aarde als 'plat' en als centrum van het heelal gezien werd, ging onze
verbeelding niet veel verder dan 'Monus, het mannetje van de maan'.
Op de aarde werden onbegrepen verschijnselen toegeschreven aan goden, geesten,
spoken of duivels (om er enkele te noemen). Onder de aarde lag volgens sommigen
de hel en ergens boven de wolken 'het uitspansel van de sterrenhemel', zoals
Shakespeare dat nog noemde; het Walhalla van de Germanen, de Hemel van Moslims
en Christenen of het nog hogere Nirwana van Boeddha. Daar bevonden zich ook ‘de
Grazige Weiden’ van de Afrikanen en 'de Eeuwige Jachtvelden' van de
oorspronkelijke Amerikanen.
Religie, filosofie, wiskunde en de meer ambachtelijke wetenschappen kunnen zich
daarbinnen heel goed ontwikkelen, maar het vraagt om 'Renaissance /
Verlichting', zoals in Europa tussen 1400 en 1800; een ‘herbezinning over’ of
‘wedergeboorte van’ de klassieke waarden om tot een nieuw inzicht te komen.
Vanaf het besef dat de aarde een bol is die draait om de zon, ontstaat er na de
uitvinding van de verrekijker (1608, België, Simon Stevin) een ruimtelijk begrip van
sterren en sterrennevels.
Aan de uitdijingsnelheid van het heelal kon in de vorige eeuw het ontstaan ervan
worden teruggerekend tot de implosie in het niets, .....
Van daaruit ontstond het denken over het heelal als resultaat van een oersprong
uit het Niets.
Over het waarom en waartoe blijft het wetenschappelijk stil, zo oorverdovend was
die oerknal.
Zwarte gaten, donkere materie; wetenschappelijke disciplines dwingen tot
verifieerbaarheid van meningen en conclusies.
Tot die tijd blijven het enigermate gecalculeerde, maar vooral beredeneerde
opties.
Dat is een verschil met religies. Die zijn meer gebaseerd op geopenbaarde
opties, gedicteerd aan de schrijvers van Heilige Boeken of graveerders van
Stenen Tafelen en Koperen Platen.
Zij hebben op al die vragen suggestieve antwoorden. Ook bewegen er zich
fantasten in die metafysieke wereld, een gebied waar wetenschappers geen
uitspraak over doen.
Op dit moment staan ook Kunstmatige-Intelligentieprofeten te trappelen, daar in
te voorzien.
De vernietigingskracht.
De kei, de bijl; de lans, de boog, de pijl; brandstichting, de stormram en
de katapult bepaalden eeuwen lang de kracht die we konden inzetten om met geweld
onze zin door te drijven.
Met de uitvinding van buskruit, door de uitvinders aanvankelijk bedoeld voor
feestelijk vuurwerk, is deze vernietigingskracht wezenlijk toegenomen.
Daarna is die kracht vrij geleidelijk opgevoerd, door meer buskruit te
gebruiken.
Met de toepassing van de atoomsplitsing is er echter geen sprake meer van een
geleidelijke toename. De explosieve kracht van dit moment is dan ook bijna
onvoorstelbaar:
1944 zwaarste bom
11 kg TNT - statistisch 11 centimeter
1945 eerste atoombom
18 kiloton TNT - statistisch 180 meter
1954 waterstofbom
20 megaton TNT - statistisch 200 kilometer
Plaats naast die explosieve kracht dan nog de chemische en biologische krachten
die we eveneens bedacht hebben. Het zal duidelijk zijn, dat we ook op dit gebied
wel bijzonder uniek en razendsnel kunnen zijn in het verder ontwikkelen van de
vernietigingspotentie.
De medemens kan daardoor nietsontziend en meedogenloos lijken.
Gelukkig weten we met universele verdragen die krachten ook in te perken.
Hoogte- en afstandrecords.
Vanaf de begane grond steeg je eind 1700 tot enkele honderden meters hoogte.
In een mandje onder een ballon, vrij in de lucht.
Na 1900 is ook op dit gebied een relatief sterke versnelling waar te nemen,
dankzij het vliegtuig. Tegenwoordig kunnen die een hoogte van 12 kilometer
halen. Dan komt de raket die in 1961 de eerste ‘kosmonaut’ in een baan rond de
aarde brengt in een 'kunstmaan-mandje' 300 km hoog.
De maan op 400.000 km wordt kort daarop (1969) door de eerste ‘astronaut’
bereikt. Het is wel moeilijk om hier nog van hoogte te spreken. Afstand zou
beter zijn.
In de loop van enkele tientallen jaren schiet deze ontwikkelingslijn de ruimte
in.
Inmiddels heeft "de Voyager" met een "hallo, dit zijn wij"-image aan boord, ons
zonnestelsel verlaten. Gelukkig zit er geen mens van vlees en bloed in het
voertuig.
Traffic control geschiedt vanuit een Space-centre op aarde, een record in
afstandscommunicatie.
Bevolkingstoename & -organisatie
Tussen het begin van westerse jaartelling en 1700 was er een geleidelijke
groei van de wereldbevolking. Veel kinderen stierven jong en de gemiddelde mens
werd niet oud, 30 jaar.
Het resultaat was, dat er jaarlijks zo'n 8 mensen per 10.000 bewoners bij
kwamen.
Daar is ook op dit gebied een versnelling ingetreden die thans neigt naar een
jaarlijkse groei van 80 mensen per 10.000. En daarbij wordt dan ook nog de
gemiddelde mens aanmerkelijk ouder. Van mijn generatie, geboren in 1945, ligt
een leeftijd van 80 jaar in het verschiet en is er in ons land 'pas’ 1 op de 3
dood!
Het perspectief van 10 miljard mensen aan het eind van deze eeuw schijnt niet
zozeer beïnvloed te worden door het geboortecijfer, als wel door de oplopende,
gemiddelde leeftijd.
We worden aanmerkelijk ouder, terwijl de gemiddelde gezinsgrootte afneemt.
Ongeveer 6.000 jaar geleden ontstonden de eerste steden met wel honderden
inwoners. Nu zijn er steden met meer inwoners dan heel ons land momenteel telt
(18 miljoen).
Meer dan de helft van de mensheid leeft in een stedelijke omgeving. Dat heeft
zeer grote gevolgen voor de voedselproductie en -distributie in termen van
veilig, duurzaam en betaalbaar.
Informatie & Communicatie.
In den beginne had het Opperhoofd van een groep aan één schaduwrijke
genoeg om alle informatie te bergen of aan zijn/haar groepje Jagers en
Knollenzoekers over te dragen.
Daarna komen, van de tijd der nederzettingen: Dorpsomroeper, Tam Tam,
Rooksignalen. Zichtbaar en hoorbaar in 'real time'.
De audiovisuele communicatie was dus direct effectief, maar aan moment & afstand
gebonden.
Spijkerschrift en papyrus overstijgen plaats en tijd; informatie wordt
‘verplaatsbaar’.
Het Schrift, de Boekdrukkunst, Telegrafie, Radio, Televisie & Satelliet hebben
ook dit vermogen gigantisch vergroot.
Voor het eerst sinds zijn verspreiding over de wereld kan één mens de hele
mensheid ‘real time’ bereiken. Op 25 juni 1967 brachten The Beatles via het
Satelietprogramma "Our World" hun formule voor wereldvrede vanuit één studiootje
wereldwijd ten gehore: "All You Need Is Love".
Nu kun je dus wereldwijd gezien en gehoord worden door miljarden mensen op
hetzelfde moment, desgewenst in eindeloze herhaling. Ook als je er zelf al niet
meer bent.
Met de ontwikkeling van steden en cultuurcentra (6000 jaar geleden) kwamen er
ook bibliotheken (kleitabletten, papyrus). Vanaf de boekdrukkunst en de
ontwikkeling van het primair, secundair en universitair onderwijs namen de
bibliotheken en boekwinkels toe en kwam bijna alle informatie op loop- of
fietsafstand bereikbaar.
Met de universiteiten (vanaf zo'n 500 jaar geleden opgericht) groeide ook de
wetenschap met onderzoek op allerlei gebied, rapporten, proefschriften over de
micro- en de macro-wereld (vervang 'wereld' eventueel door 'kosmos'). Nu komt
via internet al die informatie beschikbaar in iedere huiskamer, op tablets, of
in 3d-metaverse.
En in een "notendop", je smartphone, neem je die data overal mee naar toe. Je
hebt weer aan één plekje genoeg, want je hebt tegelijkertijd Terabytes aan
informatie in 'The Cloud' beschikbaar.
Zo zijn er meer voorbeelden van de overschakeling naar een hogere versnelling,
of van de omschakeling naar een "andere" realiteit.
Voor kinderen is veel "globaal normaal", wat voor grootouders nog "regionaal
onvoorstelbaar" is. Dat gold ook voor mijn opa, geboren in 1882. Hij maakte de
eerste auto mee, het eerste vliegtuig, de radio, de film en de televisie. Met
mijn oma, die de wasteil met plank en borstel kon vervangen door een wasmachine,
de takkenbezem door een stofzuiger; de vingerhoed met naald en draad omruilde
voor een naaimachine en ook nog 'ns met het Openbaar Vervoer even naar de stad
kon.
In haar jonge jaren ging dat met de trekschuit via de Leidse Vaart,
voortgetrokken door een paard. 's Morgens om 5 uur vertrek en 's avonds om 7 uur
weer aanmeren bij de Havenstraat.
Het was de tijd, dat mijn opa vanwege een blindedarmontsteking onverhoeds naar
het ziekenhuis in Leiden moest worden vervoerd. Dat ging nog met paard en wagen
over hobbelige wegen. Met een buikvliesontsteking kwam hij aan, vanwege een open
gesprongen appendix.
Twee dagen later was mijn oma een weduwe. Ze trouwde tien
jaar daarna met de opa die ik gekend heb.
We zitten dus in een volkomen nieuwe situatie, waar ons denken zich (ongeacht
ons geloven of weten) aan zal aanpassen. En dat kan ook.
Dat vermogen heeft de mens in het verleden ondubbelzinnig aangetoond.:
Graeber & Wengrow: Het begin van alles
De in grotten of onder een bladerdak wonende mens bestaat ook nu nog weliswaar,
maar was in die vroegste perioden evenzo al in staat omvangrijke,
architectonische bouwwerken te realiseren. Er waren dus al geregelde
samenkomsten van verspreid wonende, kleine groepen, in grote ‘vergader-arena’s’
concluderen G&W. De mens leefde dus in het begin 'vrij van koning, kerk of
kapitaal’ ook in groter sociaal verband.
David Djaïz: Slow Democracy
De democratie is in gevaar. De middenklasse pikt het niet dat de winsten van
onze samenleving uitsluitend naar de allerrijksten gaan en komt in opstand. De
gevolgen van ongeremde globalisering zijn voor iedereen voelbaar.
Kohei Saïto: Systeembreuk
Breken met het neo-liberale, kapitalistisch systeem is de enige manier om de
ernstige gevolgen van de klimaatcrisis te kunnen indammen. Met vereende krachten
en solidair samenwerken kunnen we met recht dus deze tijd als de start van het
antropoceen benoemen.
Markus Gabriel: Morele vooruitgang in duistere tijden
De samenleving zal na corona niet meer dezelfde zijn. Het is nu duidelijker dan
ooit, dat mensen wereldwijd lotgenoten zijn.
"Inclusief Denken" hoort hier ook bij, zoals we al zagen bij onze voorouders die
in de prehistorie vanuit hun kleinschalige nederzettingen grote bijeenkomsten
konden organiseren.
Inclusief Denken doet recht aan de drie belangrijkste facetten van bewustzijn:
Geloven Menen Weten
6. Inclusief Denken
Een denken dat er vanuit gaat, dat ‘welzijn’ niet
bevorderd kan worden zonder de ander of ten koste van de ander, maar alleen als
de ene mens ook rekening houdt met het welbevinden van de ander.
ID houdt dus in:
Ook al blijf je overtuigd van jouw gelijk, je leert de ander beter kennen en accepteren.
<Terzijde: Zouden we geen veranderingsbereidheid als eigenschap
hebben,
dan speelden we met onze wandelvoeten nog verstoppertje in de bomen>
Door Inclusief Denken kan een ultieme basis ontstaan voor een globale
samenleving met een regionale en lokale karakteristiek.
We hebben gezien, dat de soms heftige versnellingen in de loop der mensheid ons
"dwingen" tot inclusief denken, zoals een cascadische stroomversnelling de
roeier "dwingt", als een sportieve, creatieve uitdaging.
Het is een soort duw in de rug die wij krijgen van een ‘historische noodzaak’.
Daarnaast is er volgens velen ook nog een aantrekkingskracht van
buitenmenselijke oorsprong, die "goed" of "natuur" danwel "god" of "statuur"
genoemd wordt.
Anderen houden het bij nieuwsgierigheid of ontdekkingsdrang, zoals die ook bij
vogels en zoogdieren gezien wordt.
Maar al met al krijgt ook de universele menselijke waarde hiermee gestalte.
Dat is een extra stimulans voor een inclusieve samenleving.
7. Een andere tijd vraagt een ander denken
Maakt een andere tijd een ander denken noodzakelijk, of beleven we de
kenmerkende effecten van een stroomversnellingfase in de voortschrijdende
ontwikkelingen?
Zijn er overeenkomsten tussen deze tijd en andere woelige tijden?
Wat Europa betreft lijkt de periode van 1400 tot 1600, de Renaissance, de opstart van zo’n tijd met ingrijpende veranderingen:
Door die Renaissance werd een basis gelegd voor de ontvankelijkheid van
de Verlichting.
In het huidige decennium zijn er overeenkomsten met de woelige tijden van de
Verlichting, maar in werkelijkheid zijn de hedendaagse veranderingen nog
ingrijpender, omdat veel effecten van het handelen in deze tijd contraproductief
zijn voor de instandhouding van de menselijke familie. (Zo dreven mensen in de Gouden Eeuw handel met zeilboten en werden windmolens
gebruikt voor malen en zagen; tegenwoordig draait bijna alles op fossiele
brandstof.)
"Omgekeerd evenredig" aan die succesvolle ontwikkeling van mens en mensheid
in sociaal, economisch en educatief opzicht, zien we ook nog een dramatische
achteruitgang van de biodiversiteit.
Inmiddels lijkt Europa echter met succes de macht van Koning, Kerk, Kapitaal beteugeld of gedemocratiseerd te hebben en hebben burgers meer vrijheden met rechtsbescherming dan ooit.
De lering die we uit de veranderingen rond 1500 hebben kunnen trekken, is:
Het zal echter allemaal vergeefse moeite zijn, als het denken zich daar niet
bij aanpast.
De mentaliteit zal mee moeten veranderen. Het denkpatroon waarmee
de mens in het algemeen nog leeft, is sterk antagonistisch, gebaseerd op
tegenstellingen.
Oost tegen West
Arm tegenover Rijk,
Zwart tegenover Wit
Zuid tegen Noord.
exclusief denken << = >> de ander uitsluiten
En dat dit nog hecht in ons verankerd zit, blijkt wel uit opmerkingen die duiden op vooroordelen ten aanzien van bepaalde regionale en nationale volksgroepen en/of cultureel-etnische groeperingen, zoals:
"Dat soort dingen doen wij niet"
“Dit is niets voor ons soort mensen”
"Anderen kun je niet vertrouwen"
“Vader weet het altijd beter”
"Wij zijn een uitverkoren groep"
Doordat dit denken een blokdenken is ("wij" en "zij") leidt het al gauw tot vooroordelen, waardoor wantrouwen normaal lijkt.
Je groeit er in op,
normaal gesproken,
en je weet niet beter.
Gezien vanuit die versnellingen in menselijke vermogens blijkt nu wel, dat we wereldwijd in een hachelijke situatie verkeren, doordat onze aarde
Daardoor is een oude waarheid nu een dringende noodzaak geworden:
We kunnen alleen overleven door samen te leven:
"One World Or None"
Wij hebben elkaar nodig; we mogen geen grenzen om ons heen trekken en ‘de buitenstaander of buitenlander’ maar voor zichzelf laten zorgen.
Heel de mensheid is:
“gast aan tafel”
"gewoon op je phone"
of
"thuis op de buis"
De bron van Inclusief Denken is 'globaal bewustzijn', het besef dat de mensheid
één geheel vormt en dat ik mijn medemens niet vrijblijvend kan inzetten, laat
staan uitbuiten.
Die bron wordt gevoed door de creatief-kritische zelfkennis van individu en groep.
Op de basisschool kun je dat al leren. In het vervolgonderwijs kun je ermee aan de slag.
Integreren begint met ruimte bieden aan de ander in het sociaal-economisch verkeer.
En begrip hebben voor de essentie van democratie:
Met z’n allen de verantwoordelijkheid dragen
en
kunnen omgaan met verlies
Zo wordt het elke dag een beetje meer onmogelijk, anders te handelen en te
denken dan in een vorm van solidariteit. Zo wordt het steeds leuker, mens te
zijn in een veranderende wereld.
We lopen nog veel risico’s.
Maar met elkaar kunnen we het tij nog keren, als we goed met elkaar weten om te
gaan.
Vergelijk het omgaan in het maatschappelijk verkeer met de alledaagse
verkeersregels.
Die worden aanvankelijk zeer rigide geformuleerd.
Je moet ze voor jouw rijexamen
kennen èn kunnen hanteren.
Het meest veilig is echter, de regels soepel te gebruiken en je bewust te
zijn van het medeverkeer.
Zo kunnen wij nu, zowel ter wille van de ander als ter wille van ons zelf, gaan
denken.
Soepel denken.
De mens is tot het goede geneigd.
Niemand is schuldig aan zichzelf.
De urgentie van veranderen neemt toe, naarmate de biodiversiteit van de aarde
afneemt.
Die urgentie wordt dringend, als de hang naar het verleden prevaleert boven het
verlangen van het kind naar zijn wereld van morgen.
Als we merken, dat iemand door verkeerde wegen te bewandelen zichzelf of anderen in gevaar brengt of ten gronde richt, dan mogen en moeten we die medemens daarop aanspreken. Maar ook hier gelden regels die eerder vanzelfsprekend dan opgelegd zouden moeten zijn.
Niets is inspirerender dan
waardering vanuit de eigen omgeving.
Dit waren teksten uit hearings van Sociëteit Ante Portas naar aanleiding van
het boek "Inclusief Denken" van Feitse Boerwinkel, 1968.
Het project “Leven nu... & morgen ?”
was ruim 55 jaar geleden.
Dit ID-verhaal is een hertaling voor het heden, vanwege een bijna ondragelijke
urgentie, want:
Zolang er kinderen geboren worden,
is de wereld is bedoeld voor morgen.
Het perspectief lijkt somber.
Maar met de gedachten van een al meer dan 200 jaar oude methode voor
opvoeding en onderwijs “Vom Kinde Aus”, oftewel: Inclusief denken en
handelen vanuit het belang van het kind, creëren we licht aan de horizon.
8. … Een hoopgevende constatering:
de "sociaal-educatieve mobiliteit" is in de vorige eeuw sterk toegenomen:
1900: 1 op de 1.800 Nederlanders volgt hoger onderwijs, academisch of
hbo.
1950: 1 op de 330 Nederlanders volgt hoger onderwijs, academisch of hbo.
2000: 1 op de 22 Nederlanders volgt hoger onderwijs, academisch of hbo.
We raken steeds "beter" en "hoger" ontwikkeld.
Dat maakt globaal
Inclusief Denken
normaal
1969 Noordwijkerhout SAP
"Leven nu.. & morgen"
Manhattan 3.01 Rotterdam 2024
denk mee over
de mens van morgen
9. Met dank aan de bronnen:
Runnersworld.com
“Ook bij kortere afstanden is de trend, dat er steeds langzamer
gelopen wordt.”
Kusters, Wouter
Schokeffecten; Filosoferen in tijden van klimaatverandering
2023, ISVW Uitgevers Leusden, ISBN 9789083262338, NUR 730.
Martin Wolf
De Crisis Van Het Democratisch Kapitalisme
2023, Uitgeverij Unieboek/Spectrum, Amsterdam, ISBN 9789000355495, NUR 740.
David Graeber & David Wengrow
Het Begin Van Alles; Een nieuwe geschiedenis van de mensheid
2022, Maven Publishing, Amsterdam, ISBN 9789493213265, NUR 130.
Gabriel, Markus
Morele Vooruitgang In Duistere Tijden; Universele waarden voor de 21e
eeuw
2021, Boom Uitgevers Amsterdam, ISBN 9789024436637, NUR 730.
Sandel, Michael J.
De Tirannie Van De Verdienste; Over de toekomst van de democratie
2020, Uitgeverij Ten Have, Utrecht, ISBN 9789025907518, NUR 730
Djaïz, David
Slow Democracy; Hoe we globalisering kunnen beheersen en ons lot in
eigen handen nemen
2020, Uitgeverij Pluim, Amsterdam/Antwerpen, ISBN 9789083045993 NUR 320/754
Schooltv.nl
Van Mensaap naar Homo Sapiens
2019 / voor leerlingen van 9 tot 12 jaar
Gamble, Clive
Solving the "Sapient Paradox"
2008 / Bioscience, Volume 58 nr. 2
www.bioscience.org / www.justor.org
Geschiedenis van Vandaag
https://www.geschiedenisvandaag.nu/2021/08/30/de-eerste-mensen-homo-habilis-homo-erectus-en-homo-sapiens/
Teilhard de Chardin, Pierre
Het Verschijnsel Mens
1969, Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht/Antwerpen 13e druk.
CBS Open Data
Doorstroom en uitstroom onderwijs en bevolkingsgroei
https://cbs.nl
Boerwinkel, Dr F.
Inclusief Denken; Een andere tijd vraagt een ander denken
1968, Werkgroep 2000, Uitgeverij Paul Brand, Hilversum/Antwerpen
De kompanen van Sociëteit Ante Portas
en de Werkgroep Leven nú…, en Morgen?
1967/1968 Heemstede, Noordwijkerhout.
1. Inleiding
2. Een zorgwekkend toekomstperspectief
3. Bemoedigende aspecten:
4. De harmonische samenleving staat onder druk
5. Versnellingen in de menselijke vermogens
6. Inclusief Denken
7. Een andere tijd vraagt een ander denken
8… Een hoopgevende constatering: