SOCIËTEIT"ANTE   PORTAS"

Secretariaat Postbus 320, Haarlem.

 

Aan de leerlingen, de docenten,
het schoolbestuur en de oud-leerlingen van de pedagogische academie "de la Salle"
Landgoed Hertenduin,
Heereweg Heemstede.

Haarlem, 3 november 1969

Lectori Salutem,

Met genoegen kunnen we constateren dat er zich betreffende de opleiding tot onderwijzer(es) op de PA (pedagogische akademie) "de la Salle" een proces van bewustwording aan het ontwikkelen is, dat een aantal mensen zich kritisch opstelt t.o.v de opleiding.
Volgens het ons beperkte waarnemingsvermogen in deze, zien we op dit moment de volgende resultaten en tendensen hiervan.

De leerlingen zijn gekomen tot de constructie van een aantal kommissies, bestaande uit leerlingen van de tweede klas PA, die in samenwerking met de vakdocenten vak voor vak voor vak voor vak……doorwerken, waarmee de vakkensplitsing niet alleen geaccepteerd wordt, maar waarmee men bovendien de integratie van vakken aan het tegenwerken is.
De leerlingen van de derde klas hebben via stencils hun "onvrede met het systeem" betuigd.

Helaas zijn wij niet bekend met de praktische consequenties die hier eventueel het gevolg van zijn geweest.

De docenten lijken zich (afgaande op de ons bereikte stencils) te scheiden in twee kampen.

Het bestuur van de school geeft ook blijk van bepaalde ideeën betreffende de opleiding.

De leden van "Ante Portas" (in dit verband een aantal oud-leerlingen) hebben de door
hun genoten opleiding reeds diverse malen ter diskussie gesteld.
Ook heeft deze groep tweemaal op de PA een gesprek gehad met twee docenten en
een klein aantal leerlingen.
Vervolgens heeft "Ante Portas" een brief naar de oud-leerlingen gestuurd en hen gevraagd hun mening te geven over de didactiek op de PA.

Van het kleine aantal reacties geven we graag een summiere samenvatting:
Opvallend was dat bijna alle reacties zich concentreerden rond de inhoud van J. Aarts' "Beknopt leerboek der algemene didactiek". *1

Enkele punten hieruit
- het niet voldoende behandelen van didactische vraagstukken
- het primair stellen van het verwerven van parate kennis
- het ontbreken van klassengesprekken aan de hand van gegeven praktijklessen
- het ontbreken van behandeling der nieuwe onderwijsvormen.

Naast deze kritiek was er het bezwaar dat de andere lessen niet praktisch gericht waren.

Als voorbeeld:
De examenstof vakdidactiek bestond uit het inleveren van enkele lesvoorbereidingen. Men wil meer belangstelling der vakleerkrachten.

Bij deze reacties mogen wij aantekenen,dat veel opmerkingen en suggesties zich richtten op de afzonderlijke vakken, zodat de vakkenscheiding nog sterker benadrukt werd.
Wanneer we dus proberen een enigszins kritische blik te werpen op deze reacties, de activiteiten van de oud-leerlingen, de pogingen van de tweede en derde klas PA, de geschriften van docenten, dan kunnen we ons niet aan de volgende samenvatting van het geheel onttrekken:

HET IS ALLEMAAL GERITSEL AAN DE RAND !!!!!

Het blijkt dat alle enthousiaste, bewuste en kritische mensen elkaar geweldig moeilijk kunnen vinden, misschien omdat een ieder de vernieuwing primair gericht wil zien op zijn eigen zaak. Mogelijk is de grote pluriformiteit aan activiteiten te wijten aan een bepaald onbegrip en een verschil in ideeën tussen de diverse groepen belanghebbenden.
Een gebrek aan deskundigheid zou ook tot één van de oorzaken van de naar ons idee weinig vruchtbare activiteiten gerekend kunnen worden.
 

Graag willen we nu onze visie op het geheel aangeven, waarbij we dan van de volgende stellingen willen uitgaan:

1. We mogen ons niet richten op een vernieuwde PA, maar op een zich steeds vernieuwende opleiding
    
2. De vernieuwing kan alleen dan zinvol zijn, wanneer die gebaseerd is op een gefundeerde visie op het geheel.
    
3. Het vernieuwende van de opleiding kan o.i. alleen goed functioneren, wanneer dit verloopt via een geleidelijk proces, om zo tot gemotiveerde en gefundeerde verminderingen te komen.
   Mocht de weg van de geleidelijkheid een doodlopende weg blijken te zijn, dan zijn andere veranderingstechnieken en tactieken op zijn minst het overdenken waard.
    
4. Het uitwerken van bepaalde vernieuwingsideeën kan alleen dan efficiënt gedaan worden, wanneer dit gebeurt in samenwerking met de belanghebbende groepen: leerlingen, docenten, bestuur en eventueel oud-leerlingen.
    
5. De PA heeft primair tot taak, mensen te vormen voor het basisonderwijs van morgen, niet dat van vandaag en zeker niet het onderwijs van gisteren.
   
    

Een visie op de PA kan naar ons idee alleen dan fundamenteel zijn, wanneer zij voortspruit uit een visie op het basisonderwijs. Zo komen we vanzelfsprekend terecht bij de noodzaak van het vorm geven aan dë communicatie tussen basisonderwijs en PA.

Dit vereist echter volgens ons:

-- uitgebreide oriëntatie
-- uitgebreide communicatie in al haar facetten
-- toepassing van de verworven ideeën.

Theoretisch stellen we het ons als volgt voor:
Er worden werkgroepen gecreëerd, waarin alle belanghebbende groepen zitting hebben. Omdat het basisonderwijs een complexe zaak blijk te zijn, beperkt elke werkgroep zich tot één van de hoofdaspecten van het basisonderwijs.
Dat houdt in dat de groep een keuze maakt tussen:

1. het aspect van de technisch-kulturele vaardigheden
2. het aspect van de wereldoriëntatie
3. het aspect van de muzische vorming.

We zouden ons zeer goed kunnen voorstellen, dat de klassen tijdens bepaalde lessen met deze zaken bezig zijn. De werkgroep krijgt dan ook een coördinerende taak.
Deskundigen van buitenaf zouden in de werkgroep zeer op hun plaats zijn.

Vanwege de uitgebreidheid van de aspecten van het basisonderwijs, lijkt het ons waardevol, tot tot bepaalde subgroepen te komen. De werkgroep technisch-kulturele vaardigheden zou zo bijvoorbeeld subgroepen kunnen formeren, die zich afzonderlijk richten op:

a. het huidige rekenonderwijs
b. het nieuwe rekenonderwijs in het experimentele stadium
c. het spellingsonderwijs
d. het ontleden
e. nieuwe taalmethoden

etc. etc..


Kortom:

De werkgroep is zoveel als mogelijk is deskundig en fundamenteel bezig om zo te komen tot een visie op dit aspect, hetgeen dan tot noodzakelijke consequentie t.a.v. de opleiding leidt.
Het opnemen van belangstellende oud-leerlingen in deze werkgroepen is naar ons idee een waardevolle zaak omdat men wederzijds van elkaars diensten gebruik kan maken.

We beseffen zeker dat we met dit verhaal “moeilijk aan het doen zijn” en dat een aantal mensen het nu helemaal niet meer "zien”.
Aan de andere kant geloven we dat bovenstaande ideeën, die nog zeker veel meer uitgewerkt dienen te worden, het enige fundamentele antwoord geven op de vraag:

“Welke oorzaken liggen aan de onvrede ten grondslag en op welke wijze zijn die fundamenteel gemotiveerd te ondervangen?”

Bovendien beseffen we dat we het een en ander onbegrepen bij U hebben doen arriveren. Mogelijk willen de mensen die in het voorgaande belang stellen verder samen over deze materie praten.
Van onze kant willen we graag de diverse ideeën nader met U uitwerken en hierover van gedachten wisselen. Bovendien zou een eventueel gesprek kunnen bijdragen tot een antwoord op de vraag hoe de verschillende ideeën in de praktijk hun gestalte kunnen krijgen.

De verdere gang van zaken zouden we dan als volgt willen zien:

Een ieder probeert zoveel mogelijk de voorgaande tekst te verwerken (docenten, discussies in de klassen, vergadering van schoolbestuur), waarbij naar alle waarschijnlijkheid bepaalde vragen opgeroepen worden en andere voorstellen worden gedaan.
Zaterdagmiddag 13 december a.s. komen alle belangstellenden op de PA om 13,00 uur bij elkaar.
Wanneer het enigszins mogelijk is willen we via groepsdiscussies het voorgaande nader verwerken en eventueel uitgebrachte conclusies naar voren brengen.

Hiermede hopen we in alle bescheidenheid een bijdrage geleverd te hebben aan een positieve gang van zaken op de Pedagogische Academie "de la Salle".

Met vriendelijke groet,
NAMENS ‘ANTE PORTAS’
de secretaris,

Nico van der Goes.

*1
Hoofdtitel Beknopt leerboek der algemene didactiek voor de tweede leerkring
Uitgever Malmberg
Auteur(s) Aarts, Drs. Jos.
Pagina's 222
Productvorm Paperback / softback
Publicatiedatum 1954