"De samenleving verandert, Noord-Holland verandert mee"

Met die constatering opende de Provincie de brochure (januari 1997) die zij al haar relaties stuurde in verband met de organisatie-verandering van haar Diensten.
Tegelijkertijd was deze brochure een handreiking aan "mondige en kritische burgers, gemeenten, instellingen en bedrijven" voor een gezamenlijke aanpak:
"Liever samen dan ieder voor zich"

Deze constructieve uitnodiging sluit aan op de Strategienota (1993), waarin de steunfunctie specifieke aspecten kreeg: "(kwaliteits-)ontwikkeling en vernieuwing".
Via een meer speerpuntengericht beleid wil de politiek de steunfunctie gaan aansturen op thema’s (Welzijnsnota 1997). Ze onderkent echter "aan het begin te staan van de bepaling van onze (Nh’se) beleidsinhoudelijke richting. Het verzamelen van gerichte informatie zal met voorrang moeten worden opgepakt". Monitoren van maatschappelijke trends en ontwikkelingen acht de Provincie hierbij onontbeerlijk.

De vraag of de monitorfunctie een specifiek aspect is van de steunfuncties, beantwoordt de Provincie zelf al in het bij de Strategienota vastgestelde Plan van aanpak, waarin zij de steunfuncties "een belangrijke rol" toedenkt bij het monitoren, "zowel in het belang van het particulier initiatief als in dat van de overheid".
Er is dus politiek krediet voor de multiculturele monitor.
Er is ook de intentie, het beleid op thema’s te gaan aansturen. Dat zal in het beleid vanaf 2000 meer gestalte gaan krijgen, waarbij tevens "de markt" zijn werking zal krijgen. Ook een argument voor monitoring.
Dat is een consequente lijn in de algemene, naoorlogse ontwikkelingen, die een dynamiek hebben van "bevel-model", naar "model-bevel" (van wet- & regelgeving met betrekking tot gedrag, voorzieningen & hun inrichting naar wet- & regelgeving met betrekking tot verantwoordelijkheid, infrastructuur & producten).

Deze ontwikkelingen geven Multiple Choice een unieke gelegenheid, op regionaal niveau een monitorfunctie te ontwikkelen die enerzijds een multicultureel aspect toevoegt aan de provinciale monitor voor algemeen beleid, anderzijds ook inhoudelijk een bijdrage kan leveren aan het ontwikkelen van of richting geven aan de politieke thema’s van het welzijnsbeleid.

Dat met een goed ontwikkelde monitor een betere afstemming van vraag & aanbod èn een evenwichtiger spreiding van het aanbod te realiseren zijn, is duidelijk, maar het heeft in eigen beheer ook de risico’s van vraagoproepend & vraagoppoepend gedrag.

Die risico’s worden in de drie stadia van het werkproces als volgt ondervangen:

Focusgroepen interpreteren de signalen in maatschappelijke ontwikkelingen & trends, zodat de beleidsbetreffende implicaties duidelijk worden;

klankbordgroepen reageren op de productontwikkeling binnen de werkorganisatie,

de advies-/programmraad is voor het bestuur (en door zijn openbaarheid tevens voor doelgroepen, opdrachtgevers & afnemers) een waarborg voor institutionele integriteit.

Voor een regionale aanpak is niet alleen gekozen vanwege de tweedeling van het werkgebied, maar vooral ook omdat elke regio op het gebied van wonen, onderwijs, werken & vrije tijd zijn eigen kenmerken heeft ten opzichte van de provincie in zijn geheel en meestal in relatie met een dominante regiostad.
Ook daarom is het van belang, het zicht op de problemen van minderheden en de ontwikkeling van de multiculturele samenleving in regionale dynamiek te monitoren.

De MC-regiomonitor

Het ontwikkelen van de monitorfunctie dient zorgvuldig te gebeuren. Deze stapsteen van de steunfunctie minderhedenbeleid naar de steunfunctie multiculturele samenleving is van groot belang voor Multiple Choice, maar ligt er voor velen die als organisatie afhankelijk zijn van het welzijnsbeleid.
De monitor op zich echter is niet zozeer van levensbelang voor Multiple Choice, als veeleer voor een -in het belang van minderheden- bewaakte ontwikkeling naar de nieuwe steunfunctie. Spin-off is, dat MC zich ondertussen daarin als organisatie kwalificeert & specialiseert.

Het ontwikkelen van de monitorfunctie kan weliswaar projectmatig worden aangepakt, maar het zal tevens voortdurend getoetst moeten worden op zijn bruikbaarheid. Het is dan ook geen gesloten project. In de opbouw van regio-gegevens zal direct een relatie worden gelegd met de beleidsvelden van waar de projecten & activiteiten worden ontwikkeld en gecoördineerd.
Daarbij zullen projecten in duo-overleg, beleidsveld & monitor, worden opgezet.

Daarnaast moet bewaakt worden, dat de monitor qua systeem wellicht een breder doel kan dienen, maar in zijn werking specifiek MC zal zijn.

Het uitoefenen van de monitorfunctie stelt hoge eisen aan de kwaliteit van de monitor. Het gaat om meer dan het aanleggen en ad hoc raadplegen van computerbestanden. Met de monitor moet de dynamiek in kaart gebracht worden betreffende de positie van minderheden ten opzichte van de meerderheidsgroeperingen met betrekking tot politiek relevante beleidsvelden. Voor deze ontwikkeling is een meerjarenproject nodig met drie fasen, die als deelproject zijn uit te voeren:

1.  het opbouwen van de monitor
Het relatie-netwerk wordt in kaart gebracht, de voorzieningen, het gemeentelijk beleid en de positie van minderheden.
Gekoppeld aan de bevolkingsgegevens-sec (sociaal economisch & cultureel) zal dit een eerste zicht geven op de multiculturele regiokaart.

2.  het testen van de monitor
Op basis van achterstandsindicatoren is (vanuit fase 1) een regio te bepalen, waar de monitor kan worden uitgetest. Monitoring zou in productie-termen moeten leiden tot een genuanceerdere productie-prognose, een efficiëntere productie & effectievere producten in een gunstiger exploitatie. In termen van beleid zou monitoring moeten leiden tot een evenredige participatie in politiek & maatschappelijk opzicht. In termen van welbevinden zou het "zich betrokken weten & thuis voelen" (los van nostalgie/heimwee), resultaat moeten zijn.
In een regionaal experiment is te testen, of monitoring die veronderstelde effecten heeft.

het activeren van de monitor
Als het regionaal experiment is geslaagd, kan de monitor worden geactiveerd voor het gehele werkgebied. Dat vraagt om beslissingen ten aanzien van de aansluiting aan de basis en doorkoppeling naar de provinciale monitor. Overleg met lokale voorzieningen en regionale/provinciale samenwerkingsverbanden kan al in een eerder stadium worden geopend.

Het opbouwen van de monitor
Vooralsnog volstaat het nader beschrijven van de eerste fase. Hierin zijn vier onderdelen te onderscheiden:

het relatienetwerk
Door het in beeld brengen van de werkrelaties van de consulenten ontstaat een voorlopige brongroep waaruit geput kan worden of aan wie advies kan worden gevraagd voor bijvoorbeeld het samenstellen van een focus-groep, klankbord, panel of adviesraad.
Door te beginnen met het relatienetwerk worden afnemers & opdrachtgevers al in een vroeg stadium betrokken bij dit nieuwe aspect van de steunfunctie

de voorzieningen in de regio
Door de voorzieningen per regio in kaart te brengen (veel werk is al gedaan) kan een eerste beeld geschetst worden van het voorzieningenpatroon, waarna het gebruik daarvan in relatie gebracht kan worden met o.m. de participatie-criteria en de beleving ervan door minderheden.

het gemeentelijk beleid
Het gemeentelijk beleid kan worden gescreend op minderheden-aandacht en in relatie worden gebracht met gemeenschappelijke regelingen en het provinciaal beleid.

de inwoners sec
Vanuit de beleidsvelden Onderwijs, Arbeid & Welzijn en de speerpunten van het welzijnsbeleid kan een eerste opzet gemaakt worden voor het regionaal in beeld brengen van de inwoners sec, sociaal-economisch-cultureel.

De uitwerking van dit eerste onderdeel kan door "regio"-consulenten worden gecoördineerd.
De functie, die onder deze historisch enigszins beladen term, in het Werkplan 97/98 verscheen, is nog niet duidelijk afgebakend.
Vooralsnog zal de consulent de afspraken met betrekking tot de informatie-inwinning binnen de regio bewaken en in een iets later stadium het project introduceren & dragen in die regio.
De functie zou zich kunnen ontwikkelen tussen "regio-sensor" en "regio-mentor".

Binnen het Werkplan 97/98 is 25% van de consulenten-uren ingezet voor deze fase van het project. Daarbinnen hebben zes consulenten een regio als aandachtsveld, voorlopig begroot op één werkdag per week en zullen uren worden ingezet voor coördinatie en inrichting van de monitor.