gedachten over burgerschap
in vervolg op discussies rondom blok 74,
achtertuintjesbeleid en id-recht

 

Een BLOK Heipalen met daarop 5 woningen

een mandelige last of een gemeenschappelijke kracht ?

evaluatie voorfase  funderingsonderzoek blok 74
aanzet voor ondergrondse gezamenlijkheid als
basis voor volwassen burgerschap.

  1. Inleiding

  2. De panden

  3. Het funderingsprobleem

  4. De probleembenadering

  5. De voorbereiding Blok 74

  6. Het verloop opstartfase

  7. Het vervolg

 

1.  Inleiding

Enige maanden terug legde ik de buren van Blok 74 een memo voor met als intro:

"Mijmerend over de opmerking vorige week, dat mandelige, "gemene" muren rusten op een heipalenreeks die dan dus ook gemeenschappelijk bezit is van de twee belendende percelen, leg ik jullie nu graag de volgende gedachte voor:

Doordat de vijf woningen van ons Blok met vier gemeenschappelijk muren zijn verbonden die rusten op vier rijen eveneens mandelige heipalen, mag je veronderstellen, dat 'n Blok geen abstract begrip is voor een verzameling heipalen onder een aantal huizen, maar evenzeer een benaming is voor die verzameling als gemeenschappelijk bezit."

een verzameling onder het maaiveld
als gemeenschappelijk bezit

Je ziet die verzameling niet, ze is wel aanwezig en kan bij ondergrondse problematiek tot ernstige schade leiden. Want alles, in dit geval vijf panden met zeer gevarieerde bewoning, rust op die verzameling.

Hierin vond ik een mooi voorbeeld voor het toetsen van volwassen burgerschap.
Ik noem hier 'volwassen', omdat het in het funderingsonderzoek gaat om de eigenaar van een pand die als bewoner of verhuurder directe verantwoordelijkheid heeft ten aanzien van het pand en dus op zijn status als burger kan worden aangesproken.
'Onvolwassen burgerschap' bestaat in mijn beleving ook, maar is dan bijvoorbeeld meer ervaren in het leerlingenpanel "burgerschap en id-recht" dat ik rondom de jaarwisseling 2019/2020 gepoogd heb te organiseren, maar dat zowel door onvoldoende gemotiveerde participatie als de corona-perikelen in maart 2020 is gestopt. Daarnaast zou je m.i. ook nog kunnen spreken van 'onvoldragen burgerschap' als je de situatie probeert te begrijpen die de Onderwijsinspectie in 2016 beschrijft in het verslag van een onderzoek in het primair en vervolgonderwijs 'Burgerschap op School'. Veel docenten en schoolbesturen zijn niet enthousiast.
Als de mandeligheid van het heiblok overdrachtelijk te maken is ten behoeve van het gemeenschappelijk referentiekader voor burgerschap, kan ook binnen onderwiujs en opvoeding een solide basis worden gelegd voor de ontwikkeling en versterking van burgerschap.

2.  De panden

Wij wonen bijna 30 jaar in een van de 5 panden die tot "Blok 74" behoren en hebben in die tijd niet alleen veel buren zien komen en gaan, ook zijn er nogal wat wisselingen geweest in woonfunctie. Studentenhuisvesting in het ene, kamerverhuur aan jongeren in een ander pand, dat later na overlast werd bestemd voor resocialisatie van een psychiatrische patiëntengroep. Het pand werd later weer verkocht aan een projectontwikkelaar die het na een grondige restauratie als twee luxe woningen weer heeft verkocht.
Een derde pand is momenteel met 7 appartementen ingericht voor huisvesting van jonge asielgerechtigden uit Eritrea.
Naast die functie-wisselingen was er ook nog een hoge graad van migratie die voor een groot deel samenhing met de inpandige kwaliteit van de huizen.

De voorgevels ondersteunen weliswaar de sfeer van de Laan met lommerrijke bomen en brede trottoirs, maar binnen hebben veel huizen de decennia rond de eeuwwisseling last gehad van een gebrekkig vermogen voor hemelwaterafvoer. Lekkage van boven door platte daken en licht scheefstaande huizen, en grondwaterstuwing beneden door onvoldoende afvoervermogen van het rioleringssysteem.
Inmiddels heeft de Laan driemaal open gelegen ter verbetering van de riolering en de beheersing van het grondwaterpeil, waardoor het waterafvoerprobleem redelijk onder controle lijkt.
Een bijkomend, maar niet te onderschatten, probleem is de verkeerscirculatie. De brede Laan, met een 30-Kmsnelheidsbegrenzing en zowel aan het begin als aan het eind voorzien van een trottoirverbinding en fietspad naar de overkant, is duidelijk niet bedoeld voor doorgaand verkeer. Toch denderen er met regelmaat zware vrachtwagens door met chauffeurs die niet altijd in de gaten hebben, dat er hier en daar een verkeersdrempel ligt.

Een van de studenten van toen, is de buurvrouw die nu met haar gezin een bovenwoning bezit van het voormalige studentenhuis. We delen het platte dak en hebben de regenoverlast  enigszins kunnen beteugelen, maar bij zwaar weer is er - net als bij onze andere buren - nog steeds sprake van lekkage.
En bij zwaar verkeer hebben we allen veel hinder van trillende huizen en vallend gruis.

3.  Het funderingsprobleem

In juni 2018 kopte de NRC onder de tag 'paalrot': "Gemeente laat huiseigenaar met funderingsprobleem in de steek".
Aan de hand van een interview met De Jong van KCAF belichtte de krant een onderzoek dat het met Reporter Radio had uitgevoerd over het probleem van paalrot.
Onder de 5 gemeenten die hoog scoorden op dit probleem bevond zich ook Rotterdam.
Tien jaar eerder had Rotterdam al het project 'Rotte Tanden' opgezet om "verloederde panden op prominente, in het oog springende locaties" te saneren. En in 1992, toen wij ons pand kochten, vertelde de eigenaar van IJzerhandel West, dat hij iets eerder al afzag van dat pand omdat de huizen scheef stonden en de gemeente plannen zou hebben om na de renovatie van de achterliggende straten, delen van de Laan te (laten) herbouwen.
In de toelichting op het "Beleid Funderingsherstel" (2015) schrijft de gemeente dat door onderzoek uit 2008 al gebleken was, dat de houten-paalfundering van 6- tot 8-duizend panden kwetsbaar was.

4.  De probleembenadering

In november 2019 lanceerden Gemeente en Woonbron een gezamenlijk project in twee buurten van het Nieuwe Westen met een promotie- en ondersteunings-team 'Funderingskracht'.
Er werden info-avonden georganiseerd voor eigenaren/bewoners, er werd uitgelegd dat de huizen in de 2 buurten waren gebouwd op houten heipalen die in 74 "blokken" voor 3 of meer huizen waren geslagen. Die fundering kan door diverse oorzaken ernstig zijn aangetast. Daarom is het van belang, op korte termijn nader onderzoek te doen bij al die 74 blokken. De gemeente doet een beroep op alle eigenaren, per blok een onderzoek te laten instellen en wil daar graag bij helpen.
Er werd gestreefd naar een contactpersoon per heiblok die in samenwerking met Funderingskracht de coördinatie in het voortraject van het onderzoek op zich wilde nemen om de bewoners te informeren en motiveren tot participatie in het onderzoek.
De buurvrouw gaf zich op als contactpersoon voor Blok 74 en steller dezes nam zich voor, rond de jaarwisseling het 'Project Binnentuin' met de beste wensen voor het nieuwe jaar en een aanbod voor 'achtertuinthesbeleid' dit keer uit te breiden met een voorstel voor een coördinatiepunt voor de 10 heiblokken rondom de achtertuintjes die ecologisch als één binnentuin kunnen worden gezien.
Het doel "achtertuintjesbeleid voor het ontwikkelen en versterken van burgerschap in het democratisch perspectief van de basis als baas", bleek ook deze keer onvoldoende respons te genereren.
Op 31 maart 2020 vroeg de buurvrouw de coördinatie voor Blok 74 over te nemen en daarmee startte op 1 april het project 'Blok 74' met als doel de eigenaars/bewoners op één lijn krijgen voor het funderingsonderzoek via het versterken van een gezamenlijke verantwoordelijkheid (burgerschap)

5.  De opstart voorfase

Daar nog niet alle huis-eigenaren of -bewoners deel uitmaakten van de mailinglijst, werd er eerst via de brievenbus een verzoek aan alle betrokkenen gestuurd, of men kon instemmen met de overdracht van de contact-/coördinatiefunctie aan JvH. Er waren links toegevoegd naar een cv en een conditie-perspectief op het gaingate-web van de woon-/werkgroep. En wie nog geen deel uitmaakte van de mailgroep 'Blok 74' werd gevraagd, een email te sturen.

Vervolgens werd een website aangemaakt waar, alleen voor de betrokkenen toegankelijk, alle informatie werd opgeslagen

 

6.  Afronding voorfase

In april waren alle 5 panden vertegenwoordigd in Blok 74, was alle relevante informatie via Kadaster, Gideon en KvK verzameld. Subsidie- en onderzoeksvragen waren bij Funderingskracht en Funderingsloket voorgelegd/besproken. Met KCAF, de regievoerder voor Woonbron, was instemming bereikt over een gezamenlijke opzet 'Plan van Aanpak'.

Begin mei waren ook alle 9 eigenaren vertegenwoordigd in Blok 74 en kon het 'Programma van Eisen' voor het funderingsonderzoek Blok 74 worden behandeld en de vragen voorgelegd aan aan KCAF. Met informatie over 'de uitvraag' (aan wie wordt een offerte gevraagd) werd ook een gedachte voorgelegd over de 'mandeligheid' van het heiblok.
Het P122-stappenplan van KCAF werd vastgesteld en voor de uitvraag  zouden 3 onderzoekbureaus worden benaderd.
Voor één pand (3 wooneenheden/eigenaars) werd er nog gewerkt aan een VvE, hetgeen enigszins werd belemmerd doordat één etage in de verkoop werd gezet en de eigenaar nog met de makelaar wilde overleggen of participatie in het onderzoek wel nodig/nuttig was.
Daarmee zou de voorfase (in P122-termen Stap 1 en Stap2) in juni kunnen worden afgerond.

In juni vindt een 'voorschouw' plaats van de voor- en achterzijde van de panden en wordt een algemene beschrijving van de benedenetages voor KCAF/Onderzoekbureau voorgelegd aan de eigenaren. Er wordt afgesproken, dat Mark Born (KCAF) contact zal opnemen met alle betrokkenen, zodra de offertes binnen zijn en een algemene bespreking kan worden georganiseerd.

Halverwege juli kwamen de offertes binnen. Dat leverde wat vragen op die door KCAF grotendeels werden beantwoord. Enkele vragen zijn nog doorgespeeld naar BVL-Bouwadvies, dat in principe de opdracht krijgt verleend.

Augustus: De voorlopige subsidie-indicatie levert wat onbegrip, omdat er twee benaderingen mogelijk zijn:

1- Totaalkosten / 5 panden / eigenaren per pand = variabel = 580, 290 of 194 Euro
2- Totaalkosten gedeeld door alle 9 eigenaren = 322 per eigenaar

De gemeente hanteert, vooralsnog zonder toelichting, benadering 2.
 

7.  Het vervolg

Met BVLB is een verruiming van de geldigheidsduur van de offerte overeen gekomen en een werkafspraak gemaakt, ter opstart van:

Stap 4:  Opdrachtverlening, tijdplanning en afspraken opdrachtuitvoering.
Voor BVLB en KCAF is een 'Blok 74 Stand van Zaken Week 34' geschreven en een aantal resterende vragen over de begroting van de offerte.
KCAF zal in deze fase in de persoon van Mark Born klankbord/adviseur zijn in de communicatie met BVLB

====+++

  1. Inleiding

  2. De panden

  3. Het funderingsprobleem

  4. De probleembenadering

  5. De voorbereiding Blok 74

  6. Het verloop opstartfase

  7. Het vervolg