Zicht op 75
een profielbeschrijving met conditieperspectief, oftewel:
voorwerk van een zrh-panel voor gemeentelijk afvinkbeleid
U
itgave:
Inhoudsopgave _____________________________________
Zicht op 75 Motivatie met korte toelichting
Bijlage 1:
Opzet voor een profielschets Het profiel: opbouw, elementen & overwegingenBijlage 3:
Info-bronnen / Notes & Quotes
Bijlage 4:
Panelreacties, verwerkingscommentaar, evaluatie en afsluiting
4.1. Schriftelijke reacties panelleden
met verwerkingscommentaar
4.2. "The final concept" bijeenkomst ter
afronding panelproject
4.2.1 Eindbespreking over inhoud rapport en verwerking
commentaren
4.2.2 Evaluatie projectdoelstelling, -inhoud, -methode en resultaat
4.2.3 Afsluiting project "Zicht op 75"
Bijlage 5:
Een taxonomische evaluatie
===================================
1. Inleiding
Ter voorbereiding op de gemeentelijke beoordeling van de mate waarin een 75-jarige zelfredzaam is, verricht de stakeholder van het project "75 in Zicht" onderzoek naar de conditie van een betrokkene, met een panel van bekenden, voordat het huisbezoek
1) wordt aangekondigd, teneinde:De onderhavige betrokkene woont sedert februari 1992 in de Meineszbuurt te
Rotterdam, postcode NL 3022 en wordt in februari 2020 75 jaar.
Het profielpanel
bestaat uit relaties van de betrokkene, in leeftijdsvolgorde: een broer, een zus,
een buurvrouw, een huisgenoot en een buurjongen.
In bijlagen 1 en 2 worden de aanleiding & motivatie, de panelmethode en de onderdelen van de totstandkoming nader toegelicht. Naar een overzicht van informatie met ‘notes & quotes’ wordt via
0) verwezen naar bijlage 3.Bijlage 4 bevat de schriftelijke reacties van het panel met verwerkingscommentaar, alsmede het verslag van de afsluitende vergadering en een addendum van voortschrijdende ontwikkelingen.
De bijlagen zijn met en voor het panel ontwikkeld. Van telefonische en/of koffiegesprekken is helaas geen logboek bijgehouden. Op- en aanmerkingen zijn direct betrokken bij de voorontwerpteksten van de nota.
2. De conditie van betrokkene belicht
a. overzicht woon-/werkgeschiedenis vanaf (pre-)pensionering
De betrokkene is tot 1998 actief inzetbaar geweest voor een Provinciaal Bestuur en mocht zich vanaf 1992 vanuit Rotterdam (met de kantoorinventaris van een voormalige beleidsraad) wijden aan de voortgaande reorganisatie van provinciale instellingen voor welzijnsbeleid en het opstarten van de nieuwe steunorganisaties. Een overzicht van het actieve leven, inclusief scholing en vrije tijd, is online beschikbaar. 2)
In de zomer van 1990 is Stichting de Binnenweg
opgericht als platform voor Woongroep de Binnenweg om werkervaringsprojecten te
ondersteunen en in 1992 is Stichting Groot Manhattan, opgericht tijdens de
HAL-kraak (1988), erbij betrokken om het werkproject uit te bouwen tot een woon-/werkproject.
Eind 1998 werd betrokkene -met behoud van wachtgeld- passief inzetbaar voor de
provincie en kon derhalve gerichter werken aan alternatieven voor vervolgbeleid
en het ontwikkelen van bouwstenen voor de wereld van morgen.
In 1998 is met Stichting de Binnenweg de website "gaingate.com" gelanceerd,
waarmee het Manhattan Project 3.0,
dat in 1994 werd opgestart een virtuele stapsteen kreeg in het verlengde van het
Project "Leven nu…, en Morgen?", dat betrokkene in 1968 met een groep
jaargenoten van een pedagogische academie was begonnen in de Duin- &
Bollenstreek van Zuid-Holland. In 2004 werd op de website het subdomein "Meineszhood"
ontwikkeld, waarmee in 2005 de Meineszbuurt het eerste virtuele doelgebied werd
van het project.
Gaingate#Manhattan (kantoor voor beleidsprojecten) staat daarbij ook voor de facilitaire en educatieve ondersteuning van scholieren voor spreekbeurten en werkstukken; een burenfunctie voor een kopie, hulp bij brieven schrijven; notulen voor de kerngroep Meineszlaan e.d. ;
Trybe#Manhattan staat voor de naschoolse opvang als ouders niet thuis zijn met naast de
huiskamer- ook een kantine-functie (warme maaltijd). Zowel de website als de
buurt-functies zijn nog opgenomen in het activiteitenplan 2020.
b. economische situatie: financieel / huishoudelijk / projectmatig
De betrokkene geniet vanaf februari 2010 inkomsten uit
pensioen: AOW en ABP.
Betrokkene maakt deel uit van een woongroep met een gaingate-perspectief (een werkmodel met zelfstandigen die op basis van
vrijwilligheid gezamenlijk een buurtgericht aanbod ontwikkelen ter versterking
van de individuele werkervaring en de bevordering van collectieve
omgevingsverantwoordelijkheid).
De juridische, economische en sociale basis van
de woongroep (trybe)
wordt bewaakt door Stichting Groot Manhattan; voor kantoor en projecten (gaingate)
is de bestuurlijke verantwoording in handen van Stichting de Binnenweg.
16) Het
voorwaardenscheppend vermogen (vws-budget)
van beide stichtingen wordt gefinancierd vanuit het netto inkomen der
participanten.
De kantine- & de kantoorfunctie voor de Palmburen worden uit
genoemd vws-budget betaald. Voor specifieke projecten met of voor derden, wordt
een projectfinancieringsplan gemaakt, conform de vigerende regelgeving, zoals
bij het Project Jeugdbeleid Nederhorst den Berg.
Het scholierenpanel ID-recht/Burgerschap
valt onder het vws-budget, net zoals het organiseren van de Melle-petitie voor
handhaving verkeersveiligheid in de Laan, het etentje dat voor een geslaagde
inburgeringsbewoonster met 3 buurvrouwen werd georganiseerd of de tweede
Binnentuinburenfolder die onlangs met de beste wensen voor 2020 werd
rondgebracht.
Het Manhattan Project heeft momenteel 2 inkomstenbronnen, oftewel
2 leden in de woongroep.
c. mentale, fysieke, cognitieve, mobiele & bmi-conditie
De betrokkene voelt zich nog immer ‘mentaal sterk’, wat door het panel wordt beaamd. De beïnvloedingsvaardigheid is duidelijk aanwezig en laat zich niet snel frustreren door tegenwerkende krachten. Overwegend profileert betrokkene zich laagdrempelig en toegankelijk. Het panel tekent daarbij aan, dat betrokkene een opgeruimd karakter heeft met een gezonde dosis humor en dat de uitvoering van huishoudelijke taken getuigt van orde en regelmaat.
Fysiek ontdekte
betrokkene in 2011 bij een bezoek aan de huisarts vanwege gehoor-problemen
ongeveer 20 kilo zwaarder te zijn dan gedacht. Het gehoorprobleem bleek tinnitus
te heten en is, naar eigen zeggen, inmiddels zeer goed beheersbaar geworden.
Zwarte koffie en dineren zonder toetje verminderden het gewicht uiteindelijk tot
het streefgewicht, waarna de gewichtsafname nog even doorzette. Toen de
Huisartsenpraktijk werd overgedragen aan een opvolger heeft betrokkene begin
2017 met een fysieke statusbeschrijving (BMI
20.7) kennis gemaakt met de nieuwe huisarts. In
augustus 2019 heeft betrokkene met een status-update (BMI
18.9) in het kader van "Zicht op 75" de huisarts
opnieuw bezocht. Via bloedonderzoek is op mogelijke ouderdomszwakten/-gebreken
analyse gepleegd. Daaruit bleek, dat alle bloedwaarden duiden op een gezonde
fysieke conditie. Desalniettemin kreeg betrokkene een uitdraai mee van
thuisarts.nl over de eindigheid van het bestaan en gedachten over een eventuele
reanimatie bij hartstilstand.
14)
Daarbij
stelde de huisarts voor, in de profielbeschrijving ook een levenstestament te
noemen en daarbij een vertrouwenspersoon aan te geven.
De betrokkene hanteert in
genoemd woon-/werkproject een dergelijke vertrouwenspersoon, de "Tertium" en
ziet in tertia de mogelijkheid om binnen de diverse procedures van
besluitvorming, bijvoorbeeld van politiek, toeslagen- en zorgbeleid, waarborgen
te creëren voor de menselijke maat en systeemintegriteit.
22
& 24)
Ten aanzien van
ideeën over de tijdelijkheid van het bestaan en wensen rondom het levenseinde
hebben betrokkene en huisgenoot eerder al gesprekken gevoerd en kennen elkaars
gedachten. Ook de buurvrouw weet in geval van nood, waar de sleutel van de
informatiekluis ligt.
Cognitief
is betrokkene, als vanouds, in staat via de ochtend-, de
avondkrant en de opiniërende audiovisuele media de ontwikkelingen in de wereld
bij te houden en communicatief te interpreteren. Via de website van het
Manhattanproject worden opvattingen over en ideeën voor mens en maatschappij
kenbaar gemaakt.
Het panel tekent daarbij aan, dat betrokkene met plezier in het
leven staat en over goede digitale vaardigheden beschikt.
De betrokkene voelt
zich nog voldoende mobiel
om bij de jaarlijkse onderhoudsbeurt van de auto zonder
hulpmiddelen de weg van de garage naar huis (3 kilometer) en weer terug te
bewandelen of lopend boodschappen te doen binnen de wijk. Tweemaal per week gaat
betrokkene per auto naar de supermarkt om met een paar zware boodschaptassen
huiswaarts te keren.
Betrokkene heeft vanaf zijn pensionering éénmaal een
bekeuring gehad voor fout parkeren en geen verkeersongeluk veroorzaakt. Met
vertrouwen wordt dan ook omstreeks de 75e
verjaardag verlenging van het rijbewijs tegemoet gezien.
Na een forse gewichtsafname bij het behalen van de pensioengerechtigde
leeftijd
(2010, 86 kg hier niet in beeld) lijkt na 2018 het verminderend gewicht
te stabiliseren rond 58 kg.
Elke ochtend, na de badkamer en voor het ontbijt,
stapt betrokkene op de weegschaal.
De eerste maandag van de maand wordt het "sirene"-gewicht
genoteerd;
met de hoogste en laagste waarneming van de maand daarvoor.
Het
gewicht op 3 februari 2020: 58,3 kg.
d. beschrijving activiteiten: doorsnee dag / week / maand
Betrokkene slaapt naar eigen zeggen 6 tot 8 uur per etmaal en kent vanaf de pensionering als vaste activiteiten onderstaande bezigheden van een doorsnee dag, week en maand met een op ervaring geschatte tijdbesteding:
minuten | De doorsnee dag, activiteiten volgordelijk toegelicht |
15 | Ochtendritueel: opstaan, toiletgang, weegschaal, dag acceptatie (drie handen water in het gezicht en mondspoeling met prevelement) |
75 | Slobberkoffie met de Volkskrant en na het hoofdkatern of zoveel eerder als een artikel specifiek aandacht vraagt: |
45 |
De vaat van gisteren met Volkskrant-gestuurde mijmeringen voor vandaag |
45 |
Afronding Volkskrant en controleren weblog / email |
45 |
Ontbijt met huisgenoot en koffie met dagbespreking |
20 |
Badkamer, aankleding voor de dag, bed opmaken |
120 |
Als er geen wekelijkse/maandelijkse verplichtingen zijn: werken aan web /omgeving / tuin / infotheek - internet / huis / boodschappen |
120 |
Koken, deeg maken, warme maaltijd, brood bakken |
240 |
Nieuws, media, tv-film/-docu, website, bezoekerslog en email |
160 |
Avondbrood, NRC, avondmijmeringen / schrijven |
880 |
Minuten |
2 à 3 x 1 à 2 x |
De doorsnee week (130 minuten)
Supermarkt à 45 minuten Was, drogen/opvouwen à 20 minuten |
1 x 2 x 2 x |
De doorsnee maand (200 minuten)
Financiële administratie à 80 minuten Bankcontrole stichtingen en participanten à 20 minuten Archief / Projectadministratie / blauwe bak à 40 minuten |
903
420 |
Dagtotaal
gemiddeld gericht actief
slaap (per saldo: grofweg per dag 2 uur niet gespecificeerd) |
e. algemeen dagelijkse levensverrichtingen (adl) / specifieke risico’s / middelen gebruik
De algemene dagelijkse levensverrichtingen
13)
gaan betrokkene nog goed af, hetgeen ook al in
de beschrijving van de doorsnee dag duidelijk wordt. De verhoogde risico’s van
het ouder worden met betrekking tot de beheersing van lichaamsfuncties, balans,
concentratie, gehoor, energie, enthousiasme en geheugen zijn betrokkene niet
onbekend, maar achten ook huisgenoot en buurvrouw nog verre van zorgwekkend.
Staande sokken aantrekken vraagt iets meer aandacht maar gaat nog steeds zonder
vallen. Traplopen is geen probleem, net zo min als stofzuigen of werkzaamheden
als de tuin onttegelen, grond omspitten of de bruidsluier snoeien.
Het grootste
fysieke ongemak acht betrokkene het knippen van de teennagels.
Met betrekking
tot adl gebruikt betrokkene geen middelen als wandelstok of looprek voor mobiliteit,
uitgezonderd de fiets (tot 4 jaar geleden) en de auto voor zwaardere
boodschappen.
Met betrekking tot specifieke risico’s: Wie in de hongerwinter geboren of verwekt is, heeft een verhoogd risico ten aanzien van schizofrenie, diabetes-2 en obesitas. 17) Betrokkene is daar tot heden van gevrijwaard. Met betrekking tot het "alleenstaande" zijn en een daarmee samenhangend verhoogd risico voor depressiviteit, zelfdoding of drugsafhankelijkheid blijkt uit onderzoek niet alleen, dat geen relatie veel beter is dan een slechte relatie maar ook, dat het belang van een relatie altijd zwaar is overschat.18 ) Genoemde risico’s zijn overigens voor betrokkene niet aan de orde. Uit de BMI-cijfers (2017 20,7 en 2019 18,9) blijkt dat de trend van gestage gewichtsvermindering nog niet gestabiliseerd is, maar dat betrokkene qua gewicht niet tot een risicogroep behoort.
Dit kan ook worden geconcludeerd ten aanzien van het gebruik van medicijnen,
stimulerende en/of genotsmiddelen. Wat betreft medische
middelen is betrokkene,
behoudens huidzalf voor incidenteel gebruik, vrij van medicijnen. Ook
pijnstillers worden niet gebruikt. Betrokkene drinkt veel koffie: Na het opstaan
een pot slobberkoffie (7 koppen water op 1 maatschep koffie) en door de dag heen
8 tot 10 standaardkoppen koffie. Alcoholische versnaperingen heeft betrokkene,
na het in c. genoemde overgewicht, teruggebracht tot een
glas wijn bij de warme maaltijd, een bier na de avondkoffie en, als het wat
later wordt, soms nog een glas wijn. De betrokkene is, door een bescheiden
gebruik in de vorige eeuw, bekend met paddo’s, lsd, xtc en weed, maar gebruikt
die middelen al decennia niet meer en is vanaf zijn pensioen (2010) ook gestopt
met roken.
f. zicht op voorzieningen in de wijk / sociale contacten
Voor zicht op wijkvoorzieningen maakt
betrokkene graag gebruik van de gebiedsgids "Actief in de wijk" die jaarlijks
onder 65-plussers wordt verspreid. Die gids bevat een schat aan informatie en
wordt incidenteel geraadpleegd. Ook De Havenloods met soms De Stadskrant als
binnenkatern wordt wekelijks doorgebladerd. Sociale contacten zijn er geweest
met de Bewonersvereniging Meineszbuurt. Voor de "Kerngroep Meineszlaan" is
betrokkene ruim drie jaar notulist geweest. Voor de groep "Palmburen", rondom
het kruispunt Meineszlaan-Palmstraat, voelt betrokkene al vanaf het begin (1992)
een weliswaar bescheiden, maar bijzondere verantwoordelijkheid ten aanzien van
integratie/participatie. Voor het door de gemeente gestimuleerde
heipalenonderzoek (funderingskracht.nl) heeft betrokkene in de nieuwjaarfolder
aan de palmburen en de omwonenden van de "binnentuin" onder meer een
coördinatiepunt voorgesteld voor de contactpersonen van de 10 heiblokken waarop
de 52 panden rondom de binnentuin zijn gebouwd en waarin 138 wooneenheden zijn
gehuisvest.
g. persoon overstijgende verantwoordelijkheden
Betrokkene draagt bestuurlijke en
projectuitvoerende verantwoordelijkheden in de reeds genoemde stichtingen (SBW
en SGM), is ondersteunend in termen van mantelzorg ten aanzien van een
huisgenoot en onderhoudt in afnemende mate een dergelijk contact met de jongste
zus (1956), die wegens fysieke en geheugenproblemen in een beschermde
woonomgeving verblijft. Gezinsaanvullende activiteiten, als opvang wanneer de
ouder(s) overwerken/niet thuis zijn nemen af (de kinderen worden zelfstandiger),
maar helpen met schoolvraagstukken, incidenteel contact met een mentor, het
schrijven van brieven aan instanties en aanschaf lesmaterialen, komen nog steeds
voor. Met een viertal scholieren is in het najaar van 2019 een maandelijkse
gespreksmiddag georganiseerd om hun ervaringen met het vak burgerschap te
bespreken in het kader van de vernieuwde onderwijswetgeving met betrekking tot
actief burgerschap, sociale cohesie en het SBW-project ID-recht.
3. Langs de meetlat / de analyse / kwaliteit van leven
De levensdomeinen/kernelementen/dimensies van de in bijlage 3 genoemde organisaties kwalitatief beoordeeld hebbend, meent betrokkene zowel ten aanzien van de 10 domeinen van Vilans 9 ) als ten aanzien van de 13 domeinen van de zelfredzaamheidmatrix van de GGD Amsterdam 4 ) meer dan voldoende te scoren. Met de in de Vilans ZRH-meter gehanteerde regie-score stelt betrokkene: "volledig eigen regie". Daarnaast wil betrokkene opmerken, open te staan voor kritische opmerkingen en over voldoende aanpassingsvermogen te beschikken om persoonlijke hobby’s ondergeschikt te maken aan het algemeen belang. Ook de acht vragen van OBI Rotterdam (bijlage 2, d), waarmee de OBI Onderzoek en Business Intelligence) zegt de mate van zelfredzaamheid te kunnen vaststellen, kan betrokkene met "inderdaad" beantwoorden.
Betrokkene acht diens kwaliteit van leven
"bovengemiddeld".
Ook deze constateringen worden bevestigd door het profielpanel.
4. Conditieperspectief, conclusies & advies aan het comité huisbezoek
Ten aanzien van de woonomstandigheden:
Betrokkene is nog zeer wel in staat een woon-/werkexperiment in stand te houden en de participanten te stimuleren tot een verantwoordelijke en gewaardeerde betrokkenheid bij de buurt. Het huis is aan dak, voor- en achtergevel sedert de verwerving (1992) tweemaal gerenoveerd en past geheel in de sfeer van de Laan.
Inpandig toont het huis nog dezelfde symptomen van achterstallig onderhoud als bij de aankoop. Enkele scheuren in de achtergevel en lichte scheefstand duiden op aangetaste heipalen. In 2020 is de gehele Meineszbuurt aan de beurt voor een grootschalig heipaalonderzoek.
Kantoor, kantine en keuken zien er, ook bij
onverwacht bezoek, opgeruimd uit. Het pand wordt door twee mensen bewoond: De
huisgenoot (panellid) woont op de 4e
verdieping, de betrokkene op de 2e.
De 3e
etage heeft de afgelopen decennia enige malen
voor noodopvang en klusruimte gediend. De benedenetage dient als kantoor,
kantine, keuken voor het Manhattan Project.
Ten aanzien van de leefomstandigheden:
Betrokkene is goed in staat zichzelf te handhaven, eet driemaal daags, bakt brood, kookt dagelijks voor de woon-/werkgroep en leidt een eenvoudig en gedisciplineerd bestaan. Huishoudelijk en economisch zijn er geen functiebeperkende aspecten ervaren.
Ten aanzien van de mentale/fysieke/cognitieve/mobiele conditie:
Betrokkene geniet een goede gezondheid en kan zich ook cognitief en mobiel goed
te redden.
Ten aanzien van omgevingsactiviteiten:
Betrokkene voelt zich thuis in zijn omgeving en weet zich door voldoende buren gewaardeerd. Vooralsnog ziet de betrokkene een huisbezoek van ZRH-enquêteurs onbevangen tegemoet. Daarbij is ook de positieve toon in het WMO-antwoord op de vraag uit de gebiedsgids: "Waarom doen we dit huisbezoek?" 1 ) voldoende overtuigend om het comité met open vizier te ontvangen.
Vanuit "het veld" ontwikkelt zich naar het lijkt een minder positief beeld,
omdat zowel patiënten-organisaties als zorginstellingen de termen
‘zelfredzaamheid’ en ‘zelfmanagement’ gekaapt lijken te hebben om de
tekortschietende hulpverlening (gebrek aan middelen en tijd) te maskeren.
Daarmee lijkt volgens betrokkene een van de agogische doelen van het
vormingswerk voor werkende jongeren en jongvolwassenen uit de jaren 70 ter
optimalisering van het individualiseringsproces te verwateren tot "….., maar
desondanks toch in staat tot ….".
Betrokkene zoekt nog naar een alternatieve
benaming. (bijlage 5)
Betrokkene meent het een goede zaak, als de aankondiging van een huisbezoek, zoals nu verwoord in de WMO-radar in het vervolg zou geschieden via een bekende uit de omgeving van de 75-jarige, een "Tertium", die eventueel kan meewerken aan een profielschets met een klankbord of panel van bekenden. Dat zou een dimensie toevoegen aan een digitaal afgevinkt protocol, dat nu als resultaat gezien wordt. Op basis daarvan zou een WMO-huisbezoek voor veel 75-jarigen zinvoller zijn. Vandaar de term "voorwerk" in de subtitel van het rapport. Daarbij zou de huisarts, gelijk aan de jaarlijkse uitnodiging voor een griepprik, patiënten die de 75 jaar naderen kunnen oproepen voor een bloedonderzoek en in de resultaat-bespreking van dat onderzoek kunnen attenderen op de mogelijkheid van een conditiebeschrijving met de hier gebruikte methode. Want, zoals een panellid het verwoordde in een reactie aan betrokkene: "Desalniettemin lijkt jouw plan mensen/overheid aan te sporen, een panel te vormen voor een "bejaarde" die de 75 aan ziet komen, veel persoonlijker en gemoedelijker."
En die reactie kan de stakeholder geheel onderschrijven, evenals het resultaat van de profielschets:
"Er is voorshands geen enkele reden om ongerust te zijn".
Maar, zoals voor alle leeftijdscategorieën geldt: Een creatief-kritische waakzaamheid blijft geboden, als het om acceptabele en stimulerende omstandigheden gaat voor individu en leefomgeving.
Rotterdam, 24 november 2019.
"…Met vertrouwen wordt dan ook omstreeks de 75e verjaardag verlenging van het rijbewijs tegemoet gezien."
Deze constatering
van 24 november (blz.4 mobiel)
werd begin december vragelijk, toen een bezoek aan een opticien in het kader van
een CBR-aanvraag voor verlenging van het rijbewijs een mogelijk risico van "staar"
aan het licht bracht. Na diep beraad en een gesprek met de huisarts is besloten,
niet verder te gaan met een verlengingsaanvraag. Een staaroperatie is overigens
eenvoudig en overwegend zeer succesvol, maar vooralsnog niet nodig.
Wel is vervanging van
de 20 jaar oude Focus een punt van aandacht. Er zijn valide argumenten, te
stoppen met eigen vervoer of over te stappen op een kleine e-car, ook ten behoeve van de
huisgenoot, en om wat meer gebruik te maken van het openbaar vervoer.
Zo zullen er ongetwijfeld meer zaken zijn die zullen aantonen, dat het "Zicht op 75" toch vooral een momentopname in een beleefde werkelijkheid is.
Rotterdam, 3 februari 2020.
Bijlage 1:
Opzet voor een profielschets
Bijlage 2:
Het profiel: opbouw, elementen & overwegingen
Bijlage 3:
Info-bronnen / Notes & Quotes
Bijlage 4:
Panelreacties, verwerkingscommentaar evaluatie en afsluiting
Bijlage 5:
Taxonomische evaluatie Panelmethode 75 in Zicht