C. AQ. Libra:
COSMOS EN MICROCOSMOS
Amersfoort 1926.
In 2023 nog voor 15 Euro te vinden in Boekwinkeltjes.nl
Dit boek leende Benda me, omdat hij als docent
CuMa (Cultureel en Maatschappelijk leven) een specifieke interesse bij mij
vermoedde ten aanzien van "het Heelal".
Ik heb er tijdens het lezen in 1968 wat aantekeningen over gemaakt. Ik heb
daarbij de gedrukte tekst (1924) aangehouden om te beseffen dat het inzicht van
de schrijver zeer tijdgebonden is. Het boek leert meer over het Interbellum-bewustzijn van de mens
in de vorige eeuw, dan over het Kosmologisch Inzicht van vandaag. Zo overheerst
duidelijk de gedachte, dat "wijsheid" in vroeger tijden mee-ontstond en als "verborgen voor de uitverkorenen" geheim gehouden werd.
Niettemin is het een zeer interessante beschrijving van de Cosmische Gedachte,
omdat het ook inzicht geeft in 'de mensch' die meende dat het universum was
geschapen als het meest ultieme, Zwitsers Uurwerk en dat alles draaide om de
Aarde.
De drie trappen in het menschelijk denken.
De cosmische gedachte in 12 tijdperken
De 7 hoofdontwikkelingstijdperken der Aarde
.
blz. 53
Ook de Logos evolueert, -door zijne organen, de Planeten, ervaring opdoende- en
het bezielende Wezen der Planeet. de Planeetgeest, eveneens.
Tegelijk met deze
Planeetgeest evolueren de Wezens waardoor Zijn bewustzijn zich als
geïndividualiseerd leven en bewustzijn uit. Het mensdom schrijdt op zijn
ontwikkelingsweg voort, doch slechts een zeer klein gedeelte bereikt de
eindpaal, het einde der 7e Ronde der Aard-ontwikkeling; velen kunnen niet mee en
blijven achter.
Zo zijn de mineralen, planten en dieren achterblijvers uit de
tijdstippen der aardontwikkeling toen de mens respectievelijk den mineraal-,
plant-, en dierentoestand doormaakte en zo zal gedurende het verdere verloop
der evolutie, een groot deel der mensheid achterblijven als het gedegenereerde
mensentype.
blz. 77.
Op de Drieëenheid berusten alle grote godsdienstige systemen.
Vader Zoon Geest (Christenen)
Brahma Visjnoe Siwa (Indiërs)
Osiris Isis Horus (Egypte )
Jod Hé Vau (JeHoVa )
blz. 139
De drie trappen in het menschelijk denken.
Barlet (l'Evolution de l'Idée) gaat uit van de wereldverdeling der Ouden:
- de Wereld der beginselen of De Geestelijke Wereld
- de Wereld der Wetten of De Astrale Wereld
- de Wereld der Feiten of De Physieke Wereld
Overal vinden we deze drie beginselen terug. in de Natuur zoowel als in de Wetenschappen en Kunsten.
In den mensch worden ze getypeerd
door:
1. den wil (de Geest)
2. het Leven (de Ziel)
3. het Lichaam (de materieele vorm)
Dit is ook te vinden in de tijdperken (blz. 159)
blz.143
De cosmische gedachte in 12 tijdperken
Zowel aan het Idealisme als aan het Materialisme ligt een Eenheid ten grondslag,
doch een geheel verschillende. Men kan op astrologische wijze het werken en het
afwisselend domineren der beide principes (Het Absolute en de Veelheid) in beeld brengen en zodoende een beter
begrip krijgen van de evolutie der heersende sociale en religieuze begrippen,
die elkaar in de loop der tijden hebben opgevolgd. De Eenheid (Het Absolute)
begint haar kringloop in het teken Aries, terwijl haar afspiegeling of
manifestatie (De Veelheid) bij het teken Libra begint.
Aries vertegenwoordigt hier dus de Cosmische gedachte en Libra het mensdom.
De
Eenheid daalt af in de Veelheid, terwijl de Veelheid weer opstijgt. Naarmate de Cosmische gedachte lager komt, neemt haar invloed af, terwijl tegelijk daarmee
de invloed der mensheid op algemene gedachtenstromingen stijgt.
We kunnen zo 12 tijdperken onderscheiden met betrekking tot politiek en godsdienst.
Aries-Libra
De Cosmische gedachte in Aries en de mensheid in Libra, is dus het
aanvangstijdperk der cultuur; de scheiding der twee princiepes is zo groot
mogelijk. Het volk is in diepe onwetendheid en van een bepaalde religie is geen
sprake, tenzij van een zekere verering van afgodsbeelden in allerlei vormen. De
ware kennis van het Absolute berust bij de enkele priester-ingewijden, afkomstig
van vroegere evolutietijdperken. Van priester-leerlingen is nu geen sprake, de
ontwikkeling van het volk is nog niet toereikend daarvoor.
INSTINCTIEF stelt de mens het dààrzijn van het Absolutisme.
Taurus-Virgo
De tegenstelling tussen Eenheid en Veelheid wordt minder groot. Het volk heeft
zich ontwikkeld een levert zijn leerlingen aan de adepten, die nu zullen kunnen
helpen aan de opvoeding der mensheid (Virgo), welke nog weinig invloed vermag
uit te oefenen en nog een willoos werktuig is in de handen der groten (Taurus)
en 't is de bloeitijd der lijfeigenschap.
De Staat is zuiver Theocratisch.
Gemini-Leo
Hoewel de opperheerschappij der machtigen nog bestaat, begint het volk zich toch
bewust te worden, de volksleiders echter, aan het nog heersende princiepe der
tijd getrouw, streven naar persoonliji macht en grootheid. Deze periode kenmerkt
zich daarom door tweespalt, dualisme (Gemini) en door een streven naar
temporaire macht.
Ook in de Kerk treed scheiding op, godsdiensttwisten.
Cancer-Cancer
De twee beginselen gaan hier samen, doch altijd is nog de gedachte overheersend.
Toch heeft het samengaan toch een zekere harmonie ten gevolge, zich uitend in
het opkomen van religieus-filosofische stromingen. Ook de regering is op
religieuze leest geschoeid.
Door beredenering tracht men het Absolute aan te tonen.
Leo-Gemini
Meer en meer begint de Veelheid (Gemini) overhand te krijgen over de Eenheid
(Leo). De menigte begint de wetenschappen te beoefenen (Gemini) en er ontstaat
een half dogmatische tendens. Tegelijk ondergaat de monarchie den invloed des
volks, dat een rol begint te spelen in de regering.
Virgo-Taurus
De democratie (Taurus) begint het overwicht te krijger over de Theocratie. In de
sociologie uit zich dit in volksopstanden, oproer, revolutie en in de filosofie
doordat het volk gemakkelijker toegang tot de beoefening der wetenschappen eist.
Toenemende twijfel over het hetsaan van het Absolute.
Libra-Aries
Tweede tegenstelling der twee beginselen, waarin maximum van verdeeldheid
bereikt wordt. De menigte erkent geen hogere leiding, noch in regering, noch in
religie. 't Is de tijd waarin het volk zelfregering verlangt, de republiek, de
tijd van het materialisme. De grote menigte heeft het geloof in het Absolute
verloren en erkent slechts de manifestatie, -de Natuur.
Als resultaat dezer erkenning volgt:
Scorpio-Pisces
De tijd der zogenaamde "positieven" -in de Natuurwetenschappen. De Cosmische
Gedachte, voor korte tijd verduisterd, wordt weer merkbaar, enkele voorlopers,
hoewel schoorvoetend, en door de menigte bespot (Vroeger verbrande men
ketters,thans maakt men ze belachelijk) wagen het, daarvoor een lans te breken.
Het materialisme begint te verdwijnen en maakt plaats voor een vorm van
positivisme, die echter nog geheel op rnateriële basis rust.
Het volk wordt zich thans recht bewust van zijn kracht (socialisme) en wordt nog
slechts met geweld toom gehouden.
Sagittarius-Aquarius
Thans heeft de Veelheid (het volk) een hoogte bereikt, waarop het zichzelf kan
en wil regeren. Bloedige omwentelingen en grote hervormingen (Aquarius) maken
aan alle despotisme een einde, volksregering. Op politiek gebied heeft de
Eenheid afgedaan, konings- en keizerskronen rollen over de grond en tegelijk
daarmee is er een einde gekomen aan het aanbidden van stand en titel -zonder
verdienste-, aan het vleierige knielen en kruipen voor hoogwaardigheidsbekleders
en hovelingen. Het militarisme raakt uit de tijd -het heeft zelfmoord gepleegd-
en een nieuwe wereld treedt uit de bloedige nevelen tevoorschijn. Harmonie is
voorlopig nog niet te verwachten, die moet uit de chaos (Aquarius) geboren
worden, maar zij zal eenmaal komen, omdat de voorwaarden voor haar komst daar
zijn, n.l. een zekere vrijheid en meer gelijkheid.
Een overgangstijd is altijd moeilijk, doch door de vele verrassingen die zij
teweeg brengt, ook zeer leerrijk. Zolang het geld nog een grote speelt, is geen
algemeen geluk mogelijk. Het arme volk, dat tot nu toe eigenlijk als slaven voor
de rijken werkte, zal nu die rol dier rijken overnemen, en daar het door geen
opvoeding of geestelijke ontwikkeling binnen bepaalde grenzen wordt gehouden,
komt het -nu daartoe voor korte tijd tijd gelegenheid is- tot allerlei
losbandigheden (revolutie-anarchie), waaruit toch een, zekere vrijheid en
gelijkheid voor allen ontspruit.
Uranus doet zijn werk snel en grondig, ofschoon dikwijls plotseling en
onverwacht.
Capricornus-Capricornus
Tweede conjunctie der beide princiepen Dit samengaan der beide beginselen heeft
ten gevolge, dat de basis der wetenschappen een ruimer rnetafysische wordt. Een
zucht naar eenheid en zoeken naar het Absolute, als primaire oorzaak voor alles,
is in plaats gekomen van het zelfbewuste, bombastische van de vertegenwoordigers
der zogenaamde exacte en natuurwetenschappen (zie periode 8). Ze we meer aan
dogma (lees "wetten" en hypothesen) gebonden dan ooit een religie dit geweest
is.
Het volk is onder deze Capricornus geneigd, meer zijn vertrouwen te schenken aan
hen, die iets aangaande het innerlijke der dingen verstaan doordat ze in zekere
mate de Cosmische gedachte weten te reflecteren. De imaginatie en de intuïtie
ontwikkelen zich snel. Op politiek gebied is een algemene statenbond het gevolg
dezer conjunctie in Capricornus. Saturnus, de heerser van Capricornus,is tot
Jupiter geworden.
Men begrijpt eindelijk, dat de leus moet zijn:"Si vis pacem. para pacem". In dit
tijdperk is de mensheid zo ver ontwikkeld, dat zij deze spreuk in praktijk kan
brengen, wat in de vorige periode nog niet doenlijk was. Het geld, voorheen de
almachtige heerser, bestaat in werkelijkheid niet meer. Het bestaat nog slechts
in naam -als symbool- om uit te drukken wat ieder levens- of genotmiddel aan
gebruikswaarde vertegenwoordigt.
Armoede en rijkdom behoren tot het verleden, want ieder mensenkind heeft recht
op een zekere mate van levensvreugde en kan deze zoeken waar hij wil. Is hij in
de ene richting te spilziek, dan moet hij zich in de ander meer beperken. Als
zijn eindrekening niet sluit, dan blijft hij de gemeenschap iets schuldig en
moet dit door persoonlijke arbeid aflossen, dat is de enige manier.
Van het vroeger leger, bestaande uit mensen, die op geraffineerde manier
afgericht waren, hun medemensen te doden en vruchtbare landstreken en bloeiende
steden te verwoesten, is niet meer dan de herinnering over; in de plaats daarvan
is een arbeidsleger van vreedzame mannen en vrouwen gekomen, die in de volste
kracht huns levens de staat enige jaren moeten dienen. Zij geven het beste,
waartoe zij door hun aangeboren talenten en gaven in staat zijn, want ieder
verricht juist dat werk, waartoe hij het beste bevoegd is. Opdat niet allen het
prettigste werk uitzoeken -ook het zware en moeilijke moet gedaan worden- zijn
de werkuren per dag verschillend en worden daarvoor in de eerste plaats diegenen
aangewezen die der gemeenschap (den Staat) iets schuldig zijn. Groot- en
kleinhandel bestaan niet meer: de Staat is de enige koopman. De ministers (dat
is: "dienaren") der volkeren dragen zorg voor de gemeenschapsgoederen en
verdelen het werk. Voor loon wordt niet meer gewerkt -alleen uit plichtsgevoel;
ieder verricht zijn werk met ijver en toewijding, en heeft de tijd, om het ook
goed te doen. Stakingen behoren tot het verleden. Aan de opvoeding wordt grote
zorg besteed. Ook hiermede bemoeit zich de Staat. Reeds bij de geboorte wordt,
gedeeltelijk ook door middel van de Astrologie, vastgesteld, welke aanleg een
kind heeft en daarmee wordt bij de opvoeding rekening gehouden. Ook wordt acht
geslagen op erfelijkheid en atavisme, op het wezen van ouders en voorouders.
Zodoende wordt de ontwikkeling van het kind in de richting zijner natuurilijke
gaven geleid en worden voor de mensheid resultaten bereikt, die anders niet
mogelijk waren.
In de wetenschappen zoekt men weder het Absolute en neemt bij dit zoeken als
basis de Natuur en de natuurverschijnselen. Slechts zeer enkele achterblijvers
klemmen zich nog vast aan een zeker materialisme, dat echters reeds grotelijks
verschilt van het vroegere.
Aquarius-Sagittarius en 12. Pisces-Scorpio.
Tijdperken van steeds groeiende harmonie en ware Kennis -bij de betere helft van
het mensdom overal een streven naar hernieuwde eenheid. De grenzen der
federaties, die den Algemene Statenhond samenstellen versmelten. Alleen daardoor
kan het eindoel -Harmonie en Eenheid- bereikt worden.
In de laatste periode wordt Mars de heerser van Scorpio tot Venus. Uit
heerszucht, militarisme, hartstocht is LIEFDE geworden. Een nieuwe religie is
ontstaan, gegrond op kennis van het Geestelijk Princiep, dat achter iedere
verschijning verborgen is. Uitgaande van het zichtbare, stoffelijke, zoekt men
de onzichtbare, geestelijke oorzaak ervan op. Men leert de natuurkrachten in hun
innerlijke werking kennen en verkrijgt daardoor de macht, ze naar eigen wil te
besturen. Deze cultus zou men den Cultus der Hemellichamen en Natuurkrachten
kunnen noemen.
Alleen wanneer men de mensheid, of een ras, of een volk, of een familie als een
lichaam beschouwt, gelijk op blz. 56 aangegeven is (Het planetenstelsel één
georganiseerd lichaam), kan men tot het inzicht komen, dat samenwerking der
verschillende delen nodig is voor het bestaan en ontwikkeling, en ieder zal
begrijpen, dat harmonische samenwerking slechts mogeliik is bij practisch
toegepaste naastenliefde. Liefde dus van volk tot volk, van ras tot ras, van
mens tot mens.
Uit naastenliefde ontwikkelt zich natuurlijkerwijze gelijkheid en wel de hoogst
mogelijke gelijkheid die men zich bij verschil in intellect en stoffelijk
welzijn denken kan, want het fundament ervan is de universele liefde
Ons begrip van tijd en ruimte hangt geheel af van de omstandigheden waaronder
wij waarnemen. De mens is tegelijk phenomenon en noumenon.
Volgens het eerste is hij onderworpen aan de wetten van tijd en ruimte, volgens
het laatste kan hij zich boven deze wetten, d.i. boven de wereld der feiten,
verheffen en dus vrij worden. Hij verheft zich daardoor tot de wereld der
oorzaken.
Door zijn gedachten kan zich de mens boven de beperking van tijd en ruimte
verheffen en, naarmate hij hierin slaagt, dringt hij achtereenvolgens door tot
het Etherische, het Astrale, het Mentale gebied en nog hoger.
De Vulcanus-ontwikkeling der Aarde
Algehele vergeestelijking vindt plaats en vereniging der mens met het
Albewustzijn. Terugkeer tot den Logos. Het bewustzijn is een geestelijk
bewustzijn en omvat de Cosmos.